"اولی الامر" چه کسانی هستند؟
سؤال: منظور از"اولی الامر" در آیه 59 سوره نسا چیست؟
جواب: برای پاسخ سؤال اول باید خود آیه را بیاوریم و بعد بررسی کنیم.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا [1]
اي كساني كه ايمان آوردهايد! اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر خدا و صاحبان امر را، و هر گاه در چيزي نزاع كرديد آنرا به خدا و پيامبر ارجاع دهيد اگر ايمان به خدا و روز رستاخيز داريد، اين براي شما بهتر و عاقبت و پايانش نيكوتر است.
اگر به آیه با دقت بنگریم، خواهیم دید که اطاعت از خداوند و اطاعت رسولش را بر اطاعت اولی الامر مقدم کرد. نکته دوم، فعل امر "اطیعوا" راجع به خود خداوند و پیامبر تکرار شده است، اما "اولی الامر" به اطاعت از رسول عطف شده است.
و این نشان دهنده تفاوت مراتب اطاعت از "اولی الامر" نسبت به دو مطاع قبلی (الله و رسول ) است.
اطاعت از "اولی الامر" تابعی از اطاعت خدا و رسول خدا است و خود اطاعتی مستقل و همطراز اطاعت از دو مطاع قبلی نیست و در سایه اطاعت از خدا و رسول و در محدوده آن قرار دارد.
خداوند چون اطاعت "اولی الامر" را قابل تنازع می داند، از ذکر فعل"اطیعوا" اجتناب کرده است. در ادامه آیه خداوند می فرماید " فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ "، یعنی " و هر گاه در چيزي نزاع كرديد آنرا به خدا و پيامبر ارجاع دهيد".
اینجا منظور از تنازع – نزاع بین مؤمنین و اولی الامر می باشد. و اولی الامر معصوم نیستند، و الا اگر آنان معصوم بودند و اطاعت از ایشان مانند اطاعت از رسول می بود، تنازع با آنان معنی نداشت زیرا پیامبر در امر و نهی قایل تنازع نیست. و خداوند می فرماید در حالت نزاع به خدا و رسولش رجوع کنید، اولی الامر را استثنا کرده، چون یک طرف نزاع خود آنان هستند.
پس اگر امر "اولی الامر" مغایر اطاعت خدا و رسول باشد، عمل کردن به آن لازم لازم نیست. در آیه قید در اطاعت از "اولی الامر" وجود دارد که کلمه "منکم" می باشد. یعنی "اولی الامر" باید از مومنین باشد، چون مخاطبین آیه "یا ایها الذین آمنوا" هستند.
در زمان رسالت مخاطب لفظ "منکم" همان مومنین معاصر پیامبر بوده اند که مامور بودند از "اولی الامر"(به صیغه جمع) خودشان در صورت عدم تناقض با کتاب و سنت اطاعت کنند و طبعا "اولی الامر" یک تن (امیر المؤمنین علی (ع)) و یا ائمه آینده ناموجود در زمان خطاب باشند. و باید در زمان نزول آیه، اولی الامری از خود مومنین، موجود باشد که آنان همان اولیای امور و فرمانداران کشوری و لشکری هستند.
با توجه به مطالب بالا مخاطب "تنازعتم" و "فردوه" نیز در درجه اول، مومنین و اولی الامر زمان پیامبر بوده اند و اولی الامر از خطاب آیه خارج نبوده اند، به دلیل آنکه لفظ "اولی الامر" در مقطع آیه پس از رسول ذکر نشده و چنانچه ایشان مشمول خطاب "تنازعتم" و "ردوا" نبودند، آیه قطعا می فرمود: "فردوه الی الله و الرسول و اولی الامر" و آنها را نیز مرجع حل اختلاف قرار می داد و همین عدم ذکر ایشان، دلیل آن است که معصوم نیستند.
زمان نزول آیه ، هیچ یک از ائمه اثنی عشری به عنوان مرجع واجب الاطاعه در جمیع شوون دین و دنیا برای مسلمین، شناخته نبودند.
اشکال دیگر آن است که چنانچه مقصود از "اولی الامر" را ائمه معصوم دوازده گانه بدانیم آیه قرآن تا ظهور امام دوازدهم، خالی و بی مفهوم خواهد شد.
[1] نسا 59؛
سلام علیکم
اما گفته میشود که غیبت امام زمان مثل ظهور ایشان است. ایا این درست نیست؟
و علیکم السلام
هر مؤمن مهدی است
یعنی مدایت شده است .
با سلام و احترام
ببخشید یه سوال داشتم لطفا اگه امکان داره بیشتر توضیح دهید .
چرا پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم بعد از خودش جانشین تعیین نکردند ؟
با تشکر فراوان
و علیکم السلام
پیامبر اسلام (ص) به عنوان جانشین خود کس خاصی را به عنوان جانشین تعین نکرده است و درس دموکراسی را با این کار آموخت. خود مردم خلیفه را انتخاب کردند.
با سلام مجدد
ببخشید علت اینکه پیامبر صلی الله و علیه و سلم جانشین انتخاب نکرد چه بود ؟
با تشکر فراوان ممنون از زحمات شما
و علیکم السلام
چون هدف اسلام انسان است نه دولت
برای اطلاع بیشتر به نوشته ارتباط دین و دولت رجوع کنید