فرصت توبه کردن

فرصت توبه کردن

سوال: با خواندن آیات راجع به توبه متوجه نشدم که زمان توبه باید کی باشد. لطفا توضیح دهید.

جواب: توبه به معنی باز گشت است. انسان هر موقع که متوجه اشتباه خویش شد می تواند از آن خطا باز گردد. اما این موقع تا زمانی است که در حیات است و دوباره احتمال گناه کردن را دارد. در دقایق پایانی که می داند در حال مرگ است و دیگر احتمال گناه وجود ندارد توبه مورد قبول واقع نمی شود.

خداوند چنین می فرماید:

إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوَءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٍ فَأُوْلَئِكَ يَتُوبُ اللّهُ عَلَيْهِمْ وَكَانَ اللّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا* وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الآنَ وَلاَ الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ أُوْلَئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا

پذيرش توبه از سوي خدا، تنها براي كساني است كه كار بدي را "به دلیل اینکه نتوانست خود را کنترل کند" انجام ‏دهند و سپس به زودي توبه مي‏كنند، خداوند توبه چنين اشخاصي را مي‏پذيرد و خدا دانا و حكيم است.  و براي كساني كه كارهاي بد را انجام مي‏دهند، و هنگامي كه مرگ يكي از آنها فرا برسد مي گويد الان توبه كردم، توبه نيست و نه براي كساني كه در حال كفر از دنيا مي‏روند، اينها كساني هستند كه عذاب دردناكي براي آنها فراهم كرده‏ايم. (سوره نساء 4/17)

به کلمۀ جهالت در این آیه در اغلب ترجمه ها معنی نادرست داده شده. و آن را نادانی ترجمه کرده اند. این ترجمه اشتباه می باشد. چون انسان مسئولیتی در قبال چیزی که نمی داند نمی باشد. جهالت در این آیه به معنی به دلیل اینکه نتوانست جلوی خود را بگیرد و یا خود را کنترل کند و بر خود حاکم شود، می باشد.

توبه، زمانی که انسان می داند که در حال مرگ است مورد قبول واقع نمی شود. اما در صورتی که لحظات پایانی باشد ولی فرد این را  نداند و توبه کند توبۀ او پذیرفته می شود.

در ماجرای حضرت یونس(ع) هم ایشان نمی دانستند که به شکم ماهی رفته اند و با خطر مرگ مواجه هستند، و توبه می کند. خداوند هم چون حضرت یونس از خطر مرگ بی اطلاع بود توبۀ او را می پذیرد.

همه در هنگام مرگ توبه می خواهند و یا بعد از مرگ از خداوند فرصت کوتاهی برای توبه و تلافی گناهان می خواهند. اما دیگر فرصتی برای برگشت و یا توبه وجود ندارد.

لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ

شايد من در آنچه وانهاده‏ام كار نيكى انجام دهم نه چنين است اين سخنى است كه او گوينده آن است و پشاپيش آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته خواهند شد

مؤمنون 100

خلاصه، توبه تا زمانی که احتمال انجام گناه داریم مورد قبول واقع می شود، نه در آستانۀ مرگ و بعد از آن.