انسان موجودی اجتماعی است و در زندگی اجتماعی ممکن است به حقوق دیگران لطمه وارد کند. دین مقدس اسلام همه ی درهای جور و ستم را مسدود نموده است، و رعایت حقوق شهروندی و همسایگی را آموزش می دهد. رعایت صلح و صفا، وحدت و همبستگی، صداقت و راستگویی را در انجام امور لازم دانسته، به حمایت، کمک و دستگیری از یکدیگر و داشتن روابط حسنه فردی و اجتماعی توصیه می کند، تا هیچ کس با داشتن نیروی ایمان نتواند پا را از حد خود فراتر گذارده به حریم مقدس دیگران از شهروندان و همسایگان تجاوز نماید.
حتی حقوقی را برای شهروندان و حقوقی را خاص همسایگان در نظر می گیرد تا روابط تعریف شده و در حد و مرزهای صحیح خود شکل بگیرد.
برای همسایه ها حقوقی معرفی کرده و حد و تعداد همسایه را مشخص نموده است. تمام کسانی را که از جانب راست و چپ، بالا و پائین تا چهل خانه، مجاور خانه شخص مسلمان هستند، همسایه او محسوب می شوند و ادای حق آنان واجب است.
عبدالرحمن بن کعب روایت می کند، مردی خدمت رسول الله – صلى الله علیه وسلم – آمد و گفت: ای پیامبر خدا من در محله بنی فلان سکونت گزیده ام و نزدیک ترین خانه به من بیشتر از همه مرا آزار می رساند، پیامبر گرامی برخی از یاران خود را فرستاد، به مسجد بروند و بر در آن ایستاده فریاد بزنند (ای مردم) بدانید تا چهل خانه همسایه فرد محسوب می گردد و هر کس که همسایه اش از شرارت و آزار او بترسد وارد بهشت نخواهد شد. (طبرانی).
هر گاه همسایگان زیاد باشند باید هدیه دادن را از همسایه های نزدیکتر شروع کرد.از حضرت عایشه – رضی الله عنها – روایت است به رسول الله – صلى الله علیه وسلم – گفتم: ای پیامبر خدا من دو همسایه دارم به کدام یک هدیه دهم؟ فرمودند: هر کدام که در خانه اش به تو نزدیکتر است.
عبد الرحمان
