من بسبب کارم ریشم را کوتاه می کنم چون مدیریت کارم اجازه ریش گذاشتن نمی دهد. ولی دوستانم می گویند که “ریش در اسلام واجب است و باین خاطر می توانی کارت را عوض کنی تا واجبات الاهی را انجام دهی”. من فکر نمی کنم که آنان درست می گویند. دیدگاه جناب عالی در این مورد چیست؟
جواب:
معلوم است که در دنیای کنونی ما ریش یکی از نشانه های مسلمان واقعی بشمار می آید و کسانی که ریش ندارند مورد مذمت و سرزنش قرار می گیرند و حتی از طرف بعضی از مسلمانان مومن محسوب نمی شوند. البته ما طرفدار این فکر نیستیم و تایید نمیکنیم. چون در قران کریم آیه ای در باره حرمت کوتاه کردن ریش نداریم و کتاب خدا منبع اصلی ماست. بییایید احادیث در باره ریش توجه کنیم. در مورد ریش از پیامبر صلی الله علیه وسلم احادیث ذیل نقل شده است:
عبد الله ابن عمر نقل می کند: رسول الله (ص) سبیل تان را بتراشید، ریش تان را نتراشید (رها کنید)
در روایت دیگر که در صحیحین است، چنین آمده است:
رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: اعمال زیر از فطرت است: تراشیدن موی بالای شرمگاه، کوتاه کردن ناخن، کوتاه کردن سبیل.
در روایت دیگر: ده چیز از فطرت است: کوتاه کردن سبیل، بلند کردن ریش، مسواک زدن، استنشاق (آب کشیدن داخل بینی)، مضمضه (آب کشیدن دهان)، کوتاه کردن ناخن، شستن لای انگشت ها، کندن مو زیر بغل، تراشیدن کشاله ران و عورت، استنجا ( شستن مخارج)؛
با توجه به احادیث بالا، برخی فقها گذاشتن ریش را واجب دانسته، برخی دیگر آن را سنت دانسته اند. برخی هم می گویند در جامعه عرب ریش گذاشتن عرف بوده و پیامبر می خواست آن را سامان دهی کند. و این امر به شریعت ربطی ندار. البته مذاهب چهارگانه اهل سنت و فقهای اهل شییعه نیز کوتاه کردن ريش را مکروه يا حرام دانسته اند.
اما دیدگاه ما اینچنین نیست. امر به رها کردن ريش در اين احاديث بخاطر مخالفت با مجوس و مشرکين است و از آنجا که مخالفت، يک علت معقولة المعني است و امکان از بين رفتن علت و به تبع آن از بين رفتن معلول وجود دارد گذاشتن ريش واجب نيست. از احادیثی که بالا دیدید نمی توانیم حکم حرمت تراشیدن ریش را برداشت کنیم. این که گفته شد امر فطری، به معنی حرام بودن عکس آن را نمی رساند. از احادیث باید خودمان قضاوت کنیم به این منظور که برخی به نظر ما به اشتباه حکم حرمت را برداشت کردند. آیا شما از احادیثی که خواندید حکم حرمت را فهمیدید؟ . ما فتوی خود را بر عدم حرمت صادر کردیم. اگر خوب توجه کردید در اين احاديث رها کردن ريش در کنار امور مستحب چون غسل جمعه و مسواک زدن آمده، لذا همان حکم به آن تعلق مي گيرد. و نتیجة الکلام ریش گذاشتن سنت است نه حرام و شما می توانید کارتان را در همان جا ادامه دهید و هرگز بخاطر ممنوعیت ریش گذاشتن کارتان را ترک نکنید.
