آیا تمام  انسانها از یک منشأ هستند؟

آیا همه انسانها از یک نژاد و یک بدن و روح هستند ، یا اینکه تنها  جسمشان از یک مبدأ و منبع  ولی روحهای آنها از منابع مختلف بدن را کنترل می کنند ، و آیا می تواند به این دلیل باشد که جنگ ها ، اختلافات، ورقابت بین مردم رخ می دهد؟

پاسخ:

سعی کنیم پاسخ این سؤال را از منظر بررسی آیات قرآن کریم به دست بیاوریم و ببینیم که آفریدگار تمام مخلوقات در این مورد چه می فرماید. آن‏چه از بررسی آیات خلقت انسان به‏دست می‏آید، این نکات است:

آن‏چنان‏که در کتاب خدا مشاهده می‏کنیم همه مردم از آدم هستند.  خداوند متعال وی را از گِل زمین خلق کرده و از روح خود درون او دمید ، سپس نسل او را از عصارهای از آب ناچيز خلق کرد، خداوند متعال میفرماید:

الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ (آدم) مِنْ طِينٍ. ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ. ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ (السجدة 7-9)

او همان كسي است كه هر چه را آفريد نيكو آفريد، و آغاز آفرينش انسان را از گل قرارداد. سپس نسل او را از چكيده آب بى‏مقدار پديد آورد. بعد اندام او را موزون ساخت و از روح خويش در وی دميد و براي شما گوشها و چشمها و دلها قرار داد، اما كمتر شكر نعمتهای او را بجاي مي‏آوريد!”

از منظر قرآن زمان دميدن روح در جنين وقتی است كه خلقت ظاهری و جسمی انسان، كامل شود بعد از آن صاحب روح می شود، همانطور که پس از خلقت آدم به او دمیده شد ، خداوند متعال در این مورد می فرماید:

“وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ طِينٍ. ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَكِينٍ. ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ. فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ” (المؤمنون 12-14)

“و یقیناً ما انسان را از [عصاره و] چکیده ای از گِل آفریدیم، سپس آن را نطفه ای در قرارگاهی استوار [چون رحم مادر] قرار دادیم. آن گاه آن نطفه را علقه گرداندیم، پس آن علقه را به صورت پاره گوشتی درآوردیم، پس آن پاره گوشت را استخوان هایی ساختیم و بر استخوان ها گوشت پوشاندیم، سپس او را با آفرینشی دیگر پدید آوردیم؛ پس همیشه سودمند و بابرکت است خدا که نیکوترین آفرینندگان است”

بر این اساس، همه انسانها از یک جنس هستند. اما خداوند متعال افرادی را آفریده است که از نظر رنگ، اشکال ، قابلیتها ، روشهای تفکر ، روحیه و جهت آنها متفاوت هستند.

وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ. إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ، وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ (هود 118- 119)

“و اگر پروردگارت مى‏خواست مردم را امت يگانه‏اى قرار مى‏داد، ولى همچنان اختلاف مى‏ورزند. مگر كسانى كه پروردگار تو به آنان رحم كرده و براى همين آنان را آفريده است و وعده پروردگارت [چنين] تحقق پذيرفته است [كه] البته جهنم را از جن و انس يكسره پر خواهم كرد”

منظور از امت یگانه ای مساله ایمان است ، چون خداوند متعال موضوع ایمان و کفر را به  اختیارمردم قرار داد ، کسی که ایمان را انتخاب می کند، در هر دو جهان پیروز شده، و کسی که کفر را انتخاب می کند ضرر کرده است. تفاوت بین انسانها بخشی از ماهیت متضاد آنهاست و این به همان دلیل است که اولین توصیفی که خداوند متعال قبل از خلقت آدم او را توصیف کرده بود مفهوم  “خلیفه” بود ، درقران کریم می خواینم:

وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً، قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ، قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ. (البقرة 30)

“وچون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمين خلیفه‌ای خواهم گماشت [فرشتگان] گفتند آيا در آن كسى را مى‏ گمارى كه در آن فساد انگيزد و خونها بريزد و حال آنكه ما با ستايش تو [تو را] تنزيه مى ‏كنيم و به تقديست مى ‏پردازيم فرمود من چيزى مى‏ دانم كه شما نمیدانید”

البته باید توجه داشت که مراد از “خلیفه” در این ‏جا بقول برخی مترجمین دین سنتی بمعنی “جانشین” نیست، بلکه کلمه “خلیفة “به اضافه تاءمبا لغه به کلمه  (خلیف) در قران به معنی  بسیار مخالفت کننده وبرایش مخالفین زیاد داشته باشد استفاده میشود.

اما درگیری بین انسانها ناشی از اختلاف منشأ دربدن یا روح نیست. بدن آنها همه از گل زمین است و همچنین، روح آنها نفس روح خدا است که آنها را از سایر موجودات زنده متمایز می کند.