پرسش:
اخیراً احساس می کنم که می خواهم حجابم را بردارم، چون در دوران نوجوانی از طرف پدرم برای پوشیدنش تحت فشار قرار گرفتم و در زیباترین روزهای زندگی و جوانی ام آن را پوشده بودم. اما حالا احساس می کنم زنانگی و زیبایی من را هدر می دهد و اعتماد به نفسم در آستانه فروپاشی است. سال ها تلاش کردم تا با این احساس مبارزه کنم، اما موفق نشدم. هر چه بزرگتر می شوم آن را بیشتر حس می کنم و صدایی در درونم هست که می گوید “آنچه امروز می توانی بپوشی، مثل لباس شب و لباس های شیک، شاید در چهل سالگی نتوانی بپوشی”. در واقع به کسانی که بی حجاب هستند حسادت می کنم و احساس می کنم که زیباترند و اعتماد به نفس بالاتری دارند! حالا من نمی دانم چه کنم. احساس می کنم که اگر حجاب را بردارم شاد و زیبا می شوم. آیا خدا مرا به خاطر این موضوع می بخشد؟ زیرا اکنون ناراضی هستم و وقتی خودم را در عکسها می بینم غمگین می شوم؟
پاسخ:
به نظر می رسد پرسشگر محترم از یک بیماری روانی رنج می برد که زندگی وی را تحت تاثیر قرار داده و موجب اندوه و آشفتگی او شده است. در واقع اگر آن بیماری را مرور کند، خود به خود متوجه پاسخ خواهد شد. ما با طرح پرسشهایی که ان شاءالله در تصمیم گیری در مورد مسئلهٔ حجاب و حتی در طول زندگی او نتیجه می دهد به او کمک خواهیم کرد.
- پرسشگر محترم می گوید: آیا خدا مرا می بخشد؟ و اگر اعتراف می کند که حجاب فضیلتی است، آیا می خواهد لطف خدای متعال را از خود سلب کند؟!
- حتی اگر پدرش در جوانی مجبورش کرده بود آن را بپوشد، حالا که به بلوغ رسیده چه احساسی دارد؟ پس آیا اکنون هم مجبور است به خدای متعال ایمان بیاورد؟!
- اگر باور دارد که از رفع حجاب سعادت نصیبش می شود، پس این باور به پروردگارش که آن را برایش امر کرده است، چطور؟ مگر به رحمت و حکمت خدا اعتماد ندارد؟!
اگر پاسخ پرسشگر عزیز به همه این سؤالات «بله» باشد، آن اعتبار را نمی‌خواهد، و مجبور است باور کند، و اینکه او می تواند از آن دستور صرف نظر کند، و واقعاً به رحمت و حکمت خداوند متعال اعتماد ندارد! در این صورت، او می تواند هر کاری که می خواهد با خودش انجام دهد چنانچه خدای متعال در این مورد می فرماید:
﴿اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ، إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ﴾ (فصّلت: ۴۰). ترجمه: “هر چه ميخواهيد انجام دهيد، او به آنچه انجام ميدهيد بيناست!”
زیرا ایمان واقعی با فشار و زور به دست نمی آید:
﴿لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ﴾ (بقره: ۲۵۶). ترجمه: “در (پذیرش) دین، اکراهی/اجباری نیست. راه درست و راه نادرست، به خوبی از هم جدا شده است.”
زیرا لطف خداوند متعال به هر کسی داده نمی شود، بلکه به هر که بخواهد به او داده می شود:
﴿قُلْ إِنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ، وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ﴾ (آل عمران:۷۳) ترجمه: “بگو: فضل و رحمت به دست خداست، به هر که خواهد عطا کند، و خدا را رحمت بی‌منتهاست و به همه امور داناست”
اگر این شایستگی نبود ما جزو زیانکاران می شدیم.
﴿وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا﴾ (نساء: ۸۳) ترجمه: “و اگر فضل و رحمت خدا نبود همگي، جز عده كمي، از شيطان پيروي ميكرديد.”
﴿ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ، فَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ﴾ (بقره:۶۴) ترجمه: ” با این هم پس از آن روی گرداندید، اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود از زیانکاران می شدید.”
همچنین شک در رحمت و حکمت او با التزام به امر و نهی او ناسازگار است، زیرا خداوند متعال ما را به آمرزش فرا می خواند نه اینکه ما را مجازات کند.
﴿أَفِي اللَّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، يَدْعُوكُمْ لِيَغْفِرَ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ..﴾ (ابراهيم:۱۰) ترجمه: “آیا در خدا که آفریننده آسمانها و زمین است شک توانید کرد؟ خدایی که شما را به مغفرت و آمرزش از گناهانتان می‌خواند”.
اما اگر جواب وی غیر از این بود، بدانیم که ایمان واقعی چیزی است که پروردگارعالم در کتاب خود آن را برای ما روشن کرده است:
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ، ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ﴾ (مائده:۵۴). ترجمه: “اي كسانی كه ايمان آورده ايد هر كس از شما از آیين خود باز گردد (به خدا زيانی نمي رساند) خداوند در آينده جمعيتی را مي آورد، كه آنها را دوست دارد و آنها او را دوست دارند، در برابر مؤ منان متواضع و در برابر كافران نيرومندند، آنها در راه خدا جهاد مي كنند و از سرزنش كنندگان هراسي ندارند. اين فضل خدا است كه به هر كس بخواهد مي دهد و خدا وسيع و خداوند داناست”
همان طور که می بینیم شرط ایمان در (يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ) خلاصه می شود و محبت عواقبی دارد که لطف او به دنبال دارد.
این محبت قلب را آرام می کند و به حکمت خالق خود اطمینان می دهد که چیزی را که برای شان ننگ است، و زیبایی و زینتش را از آنها می گیرد و نهی کنندگان را تهدید می کند برای آنها با گفتن این جمله:
﴿قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ..﴾ (اعراف:۳۲). ترجمه: “بگو: این نعمتها در دنیا برای اهل ایمان است و خالص اینها در آخرت برای آنان خواهد بود” اگر این کلمات را در مورد زنی که متعهد به اوامر پروردگارش است به کار ببریم، در حدود (خوبی) که برایش حلال کرده است، هر کاری بخواهد انجام می دهد.
شما نسبت به کسانی که تصور می کنید اعتماد به نفس دارند، پیچیده هستند و با به رخ کشیدن زینت خود با سن پیشرفت همراه هستند، حسادت نخواهید کرد. و متوجه خواهید شد که سزاوارتر احساس اعتماد به نفس، رضایت است، بلکه به آنها ترحم خواهد کرد و دعا می کند که خداوند متعال به آنها برکت دهد. بیشتر این زنان آراسته و حامیان آنها مدعی هستند که زینت نمادی از پختگی، تمدن و آزادی است. هرکس به این جمله فکر کند، آن را کاملاً خلاف واقعیت خواهد یافت! زیرا زینت ظاهری که عورت را آشکار می کند، هنگامی که خداوند متعال در کتاب شریف خود آن را ذکر کرده، آن را به شرح دوران جاهلیت ضمیمه کرده و خداوند متعال می فرماید:
﴿وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ..﴾ (احزاب:۳۳) ترجمه: “…و مانند دورهٔ جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید…”.
اکثر مردم فکر می کنندکه «جاهلیت» نامی برای دوران قبل از اسلام است. این اشتباه رایجی است که اکثر مفسران مرتکب می شوند. از آنجا که جاهلیت توصیف هر زمان و مکانی است که در آن مردم برخلاف عقل سلیم عمل می کنند و تعالیم آسمانی را نادیده می گیرند. بنابراین، هر انسانی که عقل سلیم و تعالیم دین خود را زیر پا بگذارد، در جهل است، حتی اگر در پر رونق ترین دوران توسعهٔ عمرانی و فناوری زندگی کند. بد اندیشی در مورد خداوند متعال برآیند جهل است:
﴿يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ..﴾ (آل عمران: ۱۵۴) ترجمه: “در بارهٔ خداوند نادرست/ناروا گمان می کردند، مانند گمان جاهلیت”.
تعصب کورکورانه جاهلانه است:
﴿إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ..﴾ (فتح: ۲۶) ترجمه: “به خاطر بياوريد هنگامی را كه كافران در دلهای خود خشم و نخوت جاهليت داشتند”.
هر چیزی دورتر از آنچه خداوند متعال در حکم آنها نازل کرده است، جهل است:
﴿أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ﴾ (مائده: ۵۰) ترجمه: ” آيا آنها حكم جاهليت را می خواهند، و چه كسی برای افراد با ايمان بهتر از خدا حكم می كند؟”
هنگامی که زن و یا مرد قسمتی از بدنشان را به دیگران نشان می دهند –که خداوند متعال به آنها دستور داده است که بدنشان را از چشم دیگران پنهان نمایند- این به هیچ وجه نشاندهندهٔ زنانگی یا مردانگی نیست، بلکه بیانگر اعمال بد و آشکار کردن عورت است. به قول خداوند متعال:
﴿يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا﴾ (اعراف:۲۷) ترجمه: ” ای فرزندان آدم، مبادا شیطان شما را فریب دهد چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، در حالی که جامه از تن آنان بر می‌کند تا قبایح آنان را در نظرشان پدیدار کند…”
زنانگی و مردانگی دارای اصول و معیارهای دیگری است که مشمول گناه نیست و با مقدار ظاهری که بر بدن می آید سنجیده نمی شود.
﴿يَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ إِنَاثًا﴾ (شورى:۴۹) ترجمه: “…به هر کس بخواهد دختر عطا می کند…”
خدا می فرماید که عناصر زنانگی زن از همان دوران کودکی در وی نهفته است. بنابر این زنانگی منافاتی با حجاب ندارد، بلکه بر زیبایی زن می افزاید. زیرا لباس، بدی های بدن را پنهان می کند و لباس دیگری که بدی های دل ها را پنهان می کند تقواست.
﴿يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا، وَلِبَاسُ التَّقْوَىٰ ذَٰلِكَ خَيْرٌ، ذَٰلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ﴾ (اعراف:۲۶) ترجمه: “: ای فرزندان آدم، محققا ما لباسی که ستر عورات شما کند و جامه‌هایی که به آن تن را بیارایید برای شما فرستادیم، و لباس تقوا نیکوترین جامه است. این سخنان همه از آیات خداست شاید خدا را یاد آرند”.
اگر زن به هر دو نوع لباس پایبند باشد، شادی را که به دنبالش است می یابد، غم و اندوهش از بین می رود و اعتماد به نفسش باز می گردد. به خاطر اطمینان و آرامشی که تقوا به وجود می آورد که از درون او می آید که رضایت خداوند متعال را از خودش احساس می کند و رضایت خدا را از او به هنگام عمل به امر او و اجتناب از آنچه نهی می کند. این همان شادی واقعی است که می فرماید:
﴿قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَٰلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ﴾ (يونس:۵۸) ترجمه: “بگو که باید تنها به فضل و رحمت خدا شادمان شوند که آن بهتر و مفیدتر از ثروتی است که می‌اندوزند”.
فراموش نکنیم که شادی کاذب موقتی است و غم و اندوه و احساس پشیمانی را به دنبال دارد و غم و اندوه دنیا و آخرت او را در محاصره می گیرد.
﴿ذَٰلِكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ﴾ (غافر:۷۵). ترجمه: ” اين به خاطر آن است كه به ناحق در زمين شادي می كرديد و از روی غرور و مستی به خوشحالی مي پرداختيد”.
از این رو به پرسشگر محترم توصیه می کنیم که نعمت پروردگارش را با چیزی دیگر عوض نکند و زنانگی واقعی را به نمایش بگذارد. و باید از شیطان به خدا پناه برد تا بر آنچه از نجواهای شیطان و امیال نفس در ذهنش هست غلبه کند که نافرمانی را زیبا و اطاعت را زشت جلوه می دهد.
﴿قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ﴾ (حجر:۳۹) ترجمه: “گفت پروردگارا! به خاطر اينكه مرا گمراه ساختی من نعمتهای مادی را در زمين در نظر آنها تزيين می دهم و همگی را گمراه خواهم ساخت!”
اگر حسادت و غم او را فرا گرفت، یادش باشد که این وسوسه ای است که خداوند متعال به رسولش و مؤمنان پس از او هشدار داده است:
﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِۚ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ﴾ (طه:۱۳۱) ترجمه: “و هرگز به متاع ناچیزی که به قومی از آنان (قومی کافر و جاهل) در جلوهٔ حیات دنیای فانی برای امتحان داده‌ایم چشم آرزو مگشا، و رزق خدای تو بسیار بهتر و پاینده‌تر است”.
اگر شیطان قبل از پیری او را وسوسه کند که حجابش را بردارد، باید به خود یادآوری کند که اگر او را اجابت کند، ممکن است به فرمودهٔ خداوند متعال فرصتی برای بازگشت و توبه نداشته باشد.
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ، وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ﴾ (انفال:۲۴). ترجمه: “ای كسانی كه ايمان آورده ايد دعوت خدا و پيامبر را اجابت كنيد هنگامی كه شما را به سوی چيزی می خواند كه مايهٔ حياتتان است و بدانيد خداوند ميان انسان و قلب او حائل می شود و اينكه همه شما نزد او اجتماع خواهيد كرد”.
ما همچنین به او توصیه می کنیم که ممکن است نیاز داشته باشد سبک لباس خود را متناسب با مد و رنگ هایی که ترجیح می دهد تغییر دهد که این لطف خدا بر ماست که رنگ یا نقشی برای حجاب مشخص نکرده است. این به این دلیل است که هر زنی بتواند آنچه را که به او می‌آید و به طبع بدنش می‌آید بپوشد و همچنین به او اجازه می‌دهد تا برخی از زینت‌ها را بپوشد.
﴿وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا﴾ (نور:۳۱) ترجمه: “…و زینت و آرایش خود جز آنچه قهرا ظاهر می‌شود بر بیگانه آشکار نسازند…”.
در خاتمه: خداوند پرسشگر را برای این پرسشها بهترین پاداش را بدهد که نشان از زنده بودن ذاتش دارد، زیرا اگر غیر از این بود در برداشتن حجاب تردید نمی کرد و محبت خود را نسبت به خداوند متعال ضایع نمی کرد. و چنانچه می فرماید در راه خدا جهاد کنید و از سرزنش نترسید.
﴿يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ﴾ (مائده: ۵۴) ترجمه: “در راه خدا جهاد کنند و از نکوهش و ملامت احدی باک ندارند” وعدهٔ خدای متعال انجام می شود: ﴿فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللَّهِ، وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِيمٍ﴾ (آل عمران:۱۷۴). ترجمه: “پس با نعمت و فضلی از خداوند بازگشتند بی آنکه آسیبی به آنان برسد و خشنودی خداوند را پیروی کردند، و خداوند دارای فضلی است بزرگ.”
خداوند متعال در فرمودهٔ خود ما را به راه هدایت و استواری بر حق دعوت کرده است:
﴿قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَهُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِينَ﴾ (نحل:۱۰۲). ترجمه: ” بگو که این آیات را روح القدس از جانب پروردگارت به حقیقت و راستی نازل کرده تا اهل ایمان را ثابت قدم گرداند و برای مسلمین هدایت و بشارت باشد”.
انسان باید پایبند به کتاب و نماز و صبر باشد تا در تمام مراحل زندگی خود از محضر خداوند متعال برخوردار شود تا فضل دنیا و آخرت او را احاطه کند، خداوند وعده داده است:
﴿فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا﴾ (نساء: ۱۷۵). ترجمه: “پس آنان که به خدا گرویدند و به او متوسل شدند به زودی آنها را به جایگاه رحمت و فضل خود درآورده و به راهی راست به سوی خود رهبری نماید”.
بنیاد سلیمانیه/ مرکز تحقیقات دین و فطرت
