در آیه 78 سوره قصص خدای متعال می فرماید “مجرمان را [نيازى] به پرسيده شدن از گناهانشان نيست” و همچنین در آیه 39 الرحمان می خوانیم ” در آن روز هيچ انس و جنى از گناهش پرسيده نشود” ، اما در آیه 92 سوره حجر می آید که ” پس سوگند به پروردگارت كه از همه آنان خواهيم پرسيد “. این آیات را چطور بفهمیم؟
جواب:
در آخرت گناهکاران در باره اعمالشان پرسیده نخواهد شد، چون گناهان آنها در نامه اعمالشان نوشته شده است و نیاز به پرسیدن ندارد. باین خاطر اعمالشان دوباره از آنها پرسیده نمی شود. ولی سبب جرمشان پرسیده خواهد شد. “چرا این کار را کردی، چرا این عمل را انجام دادی” و الخ… بی تردید این استفهام های خدا حقیقی و برای کشف حقیقت نیست؛ زیرا هیچ چیز بر خداوند عالم پنهان نیست، بلکه مقصود از این پرسش ها، اغراض دیگری؛ چون تهدید و ملامت و تعظیم و … است. هر چند که همه سؤال های خداوند مجازی است و برای فهمیدن نمی پرسد.
آیاتی از قران کریم در مورد این موضوع به حضورتان تقدیم می نماییم:
فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ
پس قطعا از كسانى كه [پيامبران] به سوى آنان فرستاده شده اند خواهيم پرسيد و قطعا از [خود] فرستادگان [نيز] خواهيم پرسيد
وَيَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبَالَ وَتَرَى الْأَرْضَ بَارِزَةً وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا. وَعُرِضُوا عَلَى رَبِّكَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونَا كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَكُمْ مَوْعِدًا. وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا
[ياد كن] روزى را كه كوهها را به حركت درمى آوريم و زمين را آشكار [و صاف] مى بينى و آنان را گرد مى آوريم و هيچ يك را فرو گذار نمى كنيم (۴۷)و ايشان به صف بر پروردگارت عرضه مى شوند [و به آنها مى فرمايد] به راستى همان گونه كه نخستين بار شما را آفريديم [باز] به سوى ما آمديد بلكه پنداشتيد هرگز براى شما موعدى مقرر قرار نخواهيم داد. و كارنامه [عمل شما در ميان] نهاده مى شود آنگاه بزهكاران را از آنچه در آن است بيمناك مى بينى و مى گويند اى واى بر ما اين چه نامه اى است كه هيچ [كار] كوچك و بزرگى را فرو نگذاشته جز اينكه همه را به حساب آورده است و آنچه را انجام داده اند حاضر يابند و پروردگار تو به هيچ كس ستم روا نمى دارد
(کهف 47-49)
فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ.
پس سوگند به پروردگارت كه از همه آنان خواهيم پرسيد
( الحجر : 92-93)
وَيَجْعَلُونَ لِمَا لَا يَعْلَمُونَ نَصِيبًا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللَّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَفْتَرُونَ
و از آنچه به ايشان روزى داديم نصيبى براى آن [خدايانى] كه نمى دانند [چيست] مى نهند به خدا سوگند كه از آنچه به دروغ برمى بافتيد حتما سؤال خواهيد شد
احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ. مِنْ دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِيمِ. وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ.
كسانى را كه ستم كرده اند با همرديفانشان و آنچه غير از خدا مى پرستيده اند. گرد آوريد و به سوى راه جهنم رهبريشان كنيد. و بازداشتشان نماييد كه آنها مسؤولند (الصافات 22-24)
ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ.
سپس در همان روز است كه از نعمت [روى زمين] پرسيده خواهيد شد (التکاثر : 22-24)
