آیا فرشتگان معصوم از گناه هستند؟
مسأله عصمت از نظر ما کلا پایه و اساس صحیحی ندارد. عدم عصمت برای انبیا الهی را در نوشتار جداگانه بررسی کرده بودیم. اما عدم عصمت برای فرشتگان را در این مقاله مطرح خواهیم کرد.
و طبق معمول ادله را از تنها منبع شریعت – قرآن کریم می آوریم:
در سوره انبیا آیه 29 چنین آمده است:
وَمَن يَقُلْ مِنْهُمْ إِنِّي إِلَهٌ مِّن دُونِهِ فَذَلِكَ نَجْزِيهِ جَهَنَّمَ كَذَلِكَ نَجْزِي الظَّالِمِينَ
و هر كس از آنان بگويد من [نيز] جز او خدايى هستم او را به دوزخ كيفر مى دهيم [آرى] سزاى ستمكاران را اين گونه مى دهيم
آیه بالا بارزترین دلیل بر عدم عصمت ملائکه است. از طرف دیگر چون ملائکه از جنس جن هستند، و اجنه صاحب اختیار هستند (در باره صاحب اختیار بودن اجنه می توانید به نوشتار ما در پایگاه رجوع کنید)، از طرف خداوند امتحان می شوند. هر موجودی که مورد آزمایش قرار می گیرد، معصوم نیست. و الا امتحان کردن آنان کار عبثی بود.
یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ
اى گروه جن و انس آيا پيامبرانى از خودتان به سوى شما نيامدند كه آيات مرا بر شما فرو خوانند و شما را به ديدار چنين روزى هشدار دهند؟ گويند بر خود گواهى دهيم [كه آرى آمدند] و زندگانى دنيا ايشان را فريفته است و بر خود گواهى دهند كه كافر بوده اند
در مسأله سجده کردن به آدم شیطان و فرشتگان امتحان شدند:
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ
هنگامي كه پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در روي زمين جانشين و حاكمي قرار خواهم داد. فرشتگان گفتند (پروردگاراآيا كسي را در زمين قرار ميدهي كه فساد و خونريزي كند؟ (زيرا موجودات زميني ديگر كه قبل از اين آدم پا به عرصه وجود گذاشتند، به حكم طبع جهان ماده نيز آلوده فساد و خونريزي شدند، اگر هدف از آفرينش انسان عبادت است) ما تسبيح و حمد تو را به جا مي آوريم، پروردگار فرمود: من حقائقي را مي دانم كه شما نمي دانيد.
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَـؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
سپس علم اسماء (علم اسرار آفرينش و نامگذاري موجودات) را همگي به آدم آموخت بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود اگر راست مي گوئيد اسامي اينها را برشماريد!
ادله ای که بالا آوردیم به نظر ما کافی باشد و نشان می دهد که دیدگاه معصوم بودن فرشتگان را زیر سوال می برد. البته ناگفته نماند که فرشتگان موجودات دارای مراتب هستند که برخی در تقرب الی الله در رتبه بالاتری قرار گرفتند و وظائف خاصی را انجام می دهند.
