با سلام و عرض درود بر شما عزیزان. آیا زن بیوه می تواند بدون اجازهٔ خانواده اش ازدواج کند؟
پاسخ:
علیکم السلام،
عقد نکاح در دین ما شرایط خاصی دارد و زن و مردی که قصد ازدواج را داشته باشند، باید هر دو موافق این ازدواج باشند. اما یکی از شرایط مورد بحث مسأله لزوم اجازه گرفتن زن از پدر و مادر یا اولیا است که بهتر است رضایت آنها را بگیرند و یا آنها را از جریان آگاه نمایند و در هنگام عقد شاهدان نیز با خبر باشند که اگر در آینده هرگونه مشکلی به میان آید آنها نیز بتوانند نظر خودشان را مطرح نمایند.
این نکته مهم را هم باید گفت که اذن اولیا برای ازدواج دختران مسئلهٔ بسیار مهمی است، چون اولیا برای مراقبت از آنان تلاش می کنند تا تصمیم ازدواج میان دو طرف تنها بر اساس احساسات زود گذر و کورکورانه نباشد.
گرچه مذاهب چهارگانه این مسئله را از شروط عقد نکاح حساب نمی کنند ولی قران کریم تأکید می نماید که باید زناکار نبودن هر دو طرف عقد مشخص شود و این که زناکار تنها می تواند با زناکار ازدواج کند.
خدای متعال دربارهٔ ازدواج آیاتی نازل فرموده است که یکی از آنها این است: “… فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ…” (بقره:۲۳۲)”
ترجمه: مانع آنها نشوید که با مرد نامزد خویش، ازدواج کنند! هنگامی که در میان آنان، موافقتی مطابق معروف برقرار کنند.
همچنین خدای متعال می فرماید:
“وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ ۚ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ “ (نور: ۳۲)
ترجمه: “و البته باید مردان بی زن و زنان بی شوهر و کنیزان و بندگان شایستهٔ خود را به نکاح یکدیگر درآورید، اگر آن مردان و زنان فقیرند خدا به لطف و فضل خود آنان را بی نیاز و مستغنی خواهد فرمود و خدا رحمتش وسیع و نامتناهی است و او آگاه است”
“إنکاح” در این آیه اشاره به مؤمنان است که خدای متعال در مسالهٔ ازدواج وظیفه ای بر گردن مؤمنان گذاشته است.
در پاسخ خلاصه به این پرسش باید گفت که از منظر دین ما ازدواج دختر باکره بدون اجازهٔ خانواده، غیر نافذ بوده و در صورت عدم اجازه خانواده باطل خواهد شد؛ مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد (مثلا، پدر و مادر او حاضر نباشند و یا کسب اجازه از آن ها نیز ممکن نباشد و …) تا دختر باکره بتواند، بدون اجازه خانواده ازدواج کند.
همان گونه که توضیح دادیم، اجازهٔ خانواده برای ازدواج دختر لازم است اما زن بیوه می تواند بدون اجازهٔ پدر و مادر یا اولیا ازدواج کند اما شرایطی دارد که هر گاه پدر یا مادرش بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کنند در این صورت زن می تواند با مرد دلخواه خود ازدواج کند.
