تفسیر سوره قریش

تفسیر سوره قریش

                   بسم الله الرحمن الرحیم

لِإِيلَافِ قُرَيْشٍ (1) إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّيْفِ (2) فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ (3) الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآَمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ(4)

برای (شُکر) اُلفت دادن قریش(1) (یعنی) اُلفت دادن ایشان به سفر زمستان و تابستان (2) پس باید که عبادت کنند پروردگار این خانه را (3) آن که طعام داد ایشان را از بهر آن که گرسنه بودند و امن داد ایشان را از بهر آن که ترسان بودند (4)

کلمه “ایلاف” که در آیه نزدیک شدن ترجمه شد، در لغت نامه ها عادت دادن، انس دادن، درک شدن، معنی می شود؛ وهمچنین درمفهم عام، در  قبایل قریش به معنای برخی قراردادهای تجاری که با قبایل ویا کشورهای دیگر انجام می دادند نامیده می شد.

در سوره از گسترده بودن امکانات تجاری که در آن زمان برای قریشیها خیلی مهم بود بحث می شود. ازحق گردش آزادی که در محدوده وسیع سوریه تا یمن وجود داشت بحث می شود و اینکه این راحتی و امکان از طرف خداوند به آنها بخشیده شده را یاد آوری می کند. و سبب آن هم وجود کعبه و شهرهای مقدس اطراف آن است. خداوند متعال دعایی را که زمانی حضرت ابرهیم انجام داده بود یادآوری می کند: پروردگارا در ميان آنان فرستاده ‏اى از خودشان برانگيز تا آيات تو را بر آنان بخواند و كتاب و حكمت به آنان بياموزد و پاكيزه ‏شان كند زيرا كه تو خود شكست‏ ناپذير حكيمى (سوره بقره 2/126)

حضرت ابراهیم(ع) و همسرش هاجر و پسرش اسماعیل زمانی که در مکه رها شدند چنین دعا کردند:

پروردگارا بى‏ گمان تو آنچه را كه پنهان مى ‏داريم و آنچه را كه آشكار مى‏ سازيم مى‏ دانى و چيزى در زمين و در آسمان بر خدا پوشيده نمى‏ ماند (سوره ابراهیم 14/37)

خداوند متعال دعاهای حضرت ابراهیم را قبول کرد، وکعبه و اطراف آن را به صورت منطقه ای پر فایده در آورد. و امروزه هم همان طور که می دانیم در درجه اول مکه و بعد تمام منطقه حجاز از نظر تجاری و همچنین  از نظر ذخیره نفت و گاز از مهم ترین مناطق جهان محسوب می شود. ازطرف دیگر در روزگاران قدیم این منطقه یعنی از سوریه تا یمن از فقیرترین نقاط جهان بود. خداوند متعال در این باره چنین می فرمایند:  آيا نديده‏ اند كه ما [براى آنان] حرمى امن قرار داديم و حال آنكه مردم از حوالى آنان ربوده مى‏ شوند آيا به باطل ايمان مى‏ آورند و به نعمت‏ خدا كفر مى‏ ورزند (سوره عنکبوت 29/67)

در سوره ، در نزد تمام قریشیها از تمام انسانها خواسته شده که، در مقابل نعمتهایی که به آنها داده شده از راه راست جدا نشده و بندگی فقط برای خدایی است که تمام این نعمتها را به آنها داده.

اموال شما و فرزندانتان صرفا [وسيله] آزمايشى [براى شما]يند و خداست كه نزد او پاداشى بزرگ است (سوره تغابن 64/15)

افرادی که از ریشه درآمد خود بی خبرند تا زمانی که درآمد وسودی دارند بندگی می کنند. کسانی که ریشه  این در آمد را فراموش نمی کنند و می دانند که این یک امتحان است در فقر و ثروت، همیشه بندگی خدا را انجام می دهند.

و از ميان مردم كسى است كه خدا را فقط بر يك حال [و بدون عمل] مى‏ پرستد پس اگر خيرى به او برسد بدان اطمينان يابد و چون بلايى بدو رسد روى برتابد در دنيا و آخرت زيان ديده است اين است همان زيان آشكار(سوره حج 22/11)

ثروت امتحان بزرگی است. خداوند بندگانش را با این وسیله امتحان می کند. در این مواقع باید قوم قریش را به یاد آورد و از فریب ثروت خود را حفظ کرد و از خدا کمک خواست. چون خوشبختی واقعی در همیشه به یاد خدا بودن است.