خداوند متعال در کتاب خود حضرت عیسی (ع) را به عنوان “کلام الله” و “روحی از او” توصیف کرد. آیا این توصیفات دلیل است که مسیحیان او را فرزند خدا می نامند؟. چگونه باید این توصیف را بفهمیم؟
جواب: حضرت عیسی (ع) از جمله پیامبرانی می باشد که در قرآن‌کریم اشارات بسیاری در باره زندگانی وی شده است و بر همه معلوم است که حضرت عیسی (ع) پدری نداشت. شاید به این دلیل است که مسیحیان او را “فرزند خدا” می نامند. و برخی پا را از این نیز فراتر گذاشته، می گویند که “عیسی تجلی خود خداست”. آیات زیر به ادعای مسیحیان در مورد حضرت مسیح را نشان می دهد و همچنین به همان ادعا پاسخ می دهد:
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ، وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقِّ، إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ، فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ، وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاَثَةٌ، انتَهُواْ خَيْرًا لَّكُمْ، إِنَّمَا اللّهُ إِلَـهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ، لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ، وَكَفَى بِاللّهِ وَكِيلاً. لَّن يَسْتَنكِفَ الْمَسِيحُ أَن يَكُونَ عَبْداً لِّلّهِ وَلاَ الْمَلآئِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ، وَمَن يَسْتَنكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيهِ جَمِيعًا. فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَيَزيدُهُم مِّن فَضْلِهِ، وَأَمَّا الَّذِينَ اسْتَنكَفُواْ وَاسْتَكْبَرُواْ فَيُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلُيمًا، وَلاَ يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ اللّهِ وَلِيًّا وَلاَ نَصِيرًا. (النساء 4/171)
“ای اهل کتاب، در دین خود اندازه نگه دارید، و درباره خدا جز به راستی سخن نگویید؛ در حق مسیح عیسی بن مریم جز این نشاید گفت که او رسول خداست و کلمه الهی است که به مریم فرستاده و روحی از عالم الوهیت است؛ پس به خدا و همه فرستادگانش ایمان آورید و به تثلیث قائل نشوید (اب و ابن و روح القدس را خدا نخوانید)، از این گفتار شرک باز ایستید که برای شما بهتر است، جز خدای یکتا خدایی نیست و منزّه و برتر از آن است که او را فرزندی باشد، هر چه در آسمان و زمین است همه ملک او است و خدا تنها به نگهبانی (همه موجودات) کافی است”
در آیه 47سوره آل‌عمران به بخش مهمی از زندگی مریم، یعنی جریان تولد فرزندش حضرت عیسی (ع) اشاره می‌شود و نکات مهمی در این رابطه شرح داده می‌شود. هنگامی که فرشته ای عیسی (ع) را به مریم بشارت می دهد مریم می گوید:
قَالَتْ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ، قَالَ كَذَلِكِ اللّهُ يَخْلُقُ مَا يَشَاء، إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ. (آل عمران 3/47)
“گفت: پروردگارا، مرا چگونه فرزندی تواند بود و حال آنکه با من مردی نزدیک نشده؟ گفت: چنین است (کار خدا)، خدا هر آنچه بخواهد می‌آفریند؛ چون مشیّت او به چیزی قرار گیرد، به محض اینکه گوید «موجود باش»، همان دم موجود می‌شود.”
و نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که حضرت آدم (ع) نیز پدر نداشت ، بنابراین او به محض اینکه با کلمه خدا با گفتن “کن” شکل گرفت. خداوند متعال این خلاقیت را در قران کریم توضیح می دهد: إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ. (آل عمران 3/59)
“همانا مثل (خلقت) عیسی به امر خدا مثل خلقت آدم است که او را از خاک بساخت، سپس بدان خاک گفت: (بشری به حد کمال) باش، همان دم چنان گشت” . اینجا سوالی به ذهنها می آید: اگرچه حضرت آدم نیز پدر ندارد پس چرا مسیحیان او را نیز فرزند خدا نمی نامند؟؟
گر چه همه مخلوقات به کلمه ایجادی (کن) آفریده شده اند، چنانچه خداوند متعال می گوید: إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ. (يس 36/82)
“فرمان نافذ او چون اراده خلقت چیزی کند به محض اینکه گوید: «موجود باش» بلا فاصله موجود خواهد شد”
البته این واقعیت که عیسی (ع) “کلام الهی و روح آن است ” اما این فلسفه خلقت تنها برای او منحصر نمی باشد ، بلکه خداوند متعال از روحی که خود خلق کرده و مالک آن بوده، در جسم تمام انسانها دمیده است:
ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ. (السجدة 32/9)
“آنگاه او را درستاندام كرد و از روح خويش در او دميد و براى شما گوش و ديدگان و دلها قرار داد چه اندك سپاس مى گزاريد”مشخص است که روح در رحم مادرش به جنین دمیده می شود ،
دو آیه زیر نیز حاکی از آن است که عیسی (ع) در حالی که رحم مادرش مریم بود ، روح دمیده شد:
وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِن رُّوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِّلْعَالَمِينَ. (الأنبياء 21/91)
“و همچنين آن زن كه پاكدامنى ورزيد و ما از روح خويش در او دميديم و او و پسرش را پديده شگرفى براى جهانيان گردانديم”
وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ. (التحريم 66/12)
و نیز مریم دخت عمران را (مَثَل آورد) که رَحِمش را پاکیزه داشت و ما در آن از روح قدسی خویش بدمیدیم، و او کلمات پروردگار خود و کتب آسمانی او را (با کمال ایمان) تصدیق کرد و از بندگان مطیع خدا به شمار بود.
