حضرت يونس عليه السّلام چهل روز در شكم ماهي بود
و نظير اين مسأله را در داستان حضرت يونس عليه السّلام مشاهده مي‌كنيم.
در سوره انبياء آيه 87 و 88 مي‌فرمايد:
) وَ ذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فىِ الظُّلُمَتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنىِّ كُنتُ مِنَ الظَّلِمِين(
«و همنشين ماهي (حضرت يونس عليه السّلام) را بياد آور در وقتيكه با حالت خشم و غضب از قوم خود كناره گرفت، و چنين پنداشت كه اراده قاهره و مشيّت متقنه ما دامان او را نمي‌گيرد (و فقط اين قهر و غلبه مخصوص قوم و افراد شهر اوست؛ و ما او را در شكم ماهي قرار داديم). پس در ظلمات خداي را بخواند: كه هيچ معبودي و مؤثّري در عالم وجود جز ذات اقدس تو نيست! تو منزّهي از هر حمد و ثنا و سپاس ما، و از هر فكر و خيال و وهم و ادراك ما نسبت به ذات ذوالجلال خود (و ما ترا با افكار خود و نيّات ناقصه و عقل ضعيف و سعه وجودي محدود خود طلب مي‌كنيم، و تو بالاتر و برتر از وهم و خيال ما هستي) بدرستيكه من از زيان‌كارانم، و بر نفس خود با اين افكار و كردار ظالم مي‌باشم.
پس آنگاه ما او را بيامرزيديم و دعاي او را اجابت نموديم و او را از غم و كدورت و تألّم عالم اعتبار رها ساختيم و به عالم حقائق و واقعيّت توحيد وارد نموديم، و سرّ اين حقيقت را به او نمايانديم؛ و اين چنين مؤمنين را نجات و رستگاري مي‌بخشيم…»
در اين واقعه خداي متعال پرده از برخي از اسرار توحيد و كيفيّت نفوذ و تنزيل مشيّت خود در عالم كثرات را برمي‌دارد، و غيرت خود نسبت به اراده مطلقه و همساني و استواء جميع مخلوقاتش را در جهت ارتباط و انتساب به ذات ربوبي ابراز مي‌دارد؛ و عدم انحصار اراده ذات و مشيّت او را در قالبي خاصّ و طريقي مخصوص و شيوه‌اي محدود بيان مي‌كند. بلكه ذات اقدس حقّ فعّال ما يشاء و حاكم ما يريد است، و هيچ كس و هيچ تشخّصي نمي‌تواند او را در قالبي محدود كند، و توقّع شيوه‌اي بخصوص را از او داشته باشد. و اين نكته‌اي بود كه حضرت يونس عليه السّلام به آن نرسيده بود، و مطلب را بر اساس حدس و گمان خود نسبت به قوم و اهالي شهر خود تمام شده مي‌پنداشت، و مهر بطلان و نابودي و اضمحلال را بر پيشاني آنان نهاده بود. و اين چنين مي‌پنداشت: حال كه آنان از دستورات رسول خداي متعال سرپيچي نموده‌اند و او را مورد طعن و بي‌توجّهي قرار داده‌اند مستحقّ هرگونه عقاب و عذابي هستند، و خداي متعال نيز چاره‌اي جز اطاعت درخواست و نفرين او ندارد، و بايد حتماً قوم او را مستوجب اشدّ عقوبات بنمايد، و هيچ راه ديگري جز اين راه براي خدا و براي قوم او و بندگانش وجود ندارد.
بنابراين خداي تعالي او را در ميان شكم ماهي قرار داد؛ و بنا بر بعضي از روايات حضرت يونس عليه السّلام چهل روز در شكم ماهي بود و به اين ذكر مبارك: ( لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنىِّ كُنتُ مِنَ الظَّلِمِين) مشغول بود و به بركت اين اربعين خداي متعال پرده از جلوي چشمان او برداشت و او را به يكي از اسرار توحيد و عالم تقديرات و اراده خود آگاه نمود.
