حقوق وجزا (3)
حمله به مصونیت مال
دزدی تجاوز به مال دیگران است و جزء حمله به مصونیت به مال محسوب می شود. اگر کسی به مقدار معین، از جایی که پنهان شده، مالی را بدزدد، باید دستش قطع شود. جزای دزدان دیگر متفاوت است.
دزدی از اموال محفوظ
مالی که از جای پنهان شده دزدیده شود باید به صاحبش باز گرداند. چونکه دزدی نباید راه کسب درآمد باشد. خداوند چنین می فرماید:
وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ
و اموال يكديگر را به باطل (و ناحق) در ميان خود نخوريد! (سوره بقره 2/188)
جزای این گناه، قطع کردن دست است. این جزا، عبرت آموز است تا با دیدن چنین مجازاتی کسی دیگر میل به انجام چنین گناه و اشتباهی نکند. خداوند متعال چنین می فرماید:
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالًا مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
دست مرد دزد و زن دزد را به كيفر عملي كه انجام دادهاند به عنوان يك مجازات الهي قطع كنيد، و خداوند توانا و حكيم است. (سوره مائده،5/38)
"النکال" به معنی ضعیف کردن و شکستن نیروی کسی می باشد. این به معنای مجازاتی عبرت آموز است.اگر مجرم قبل از دستگیر شدن، تسلیم شده و پشیمان باشد، از نکال معاف می شود. و به جزای مالی محکوم می شود. خداوند چنین می فرماید:
فَمن.تَابَ مِن بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
اما آن كس كه پس از ستم كردن، توبه و جبران نمايد خداوند توبه او را ميپذيرد زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است. (سوره مائده 5/39)
جزای آن، دادن مالی متقابل با مال دزدیده شده است. در این مورد در پایین توضیح خواهیم داد.
دزدیدن مالی که در ملا عام است
از پیامبر(ص) در مورد میوه ای که بر درخت است سوال شد و ایشان چنین فرمود:
"کسی که از روی نیاز از آن میوه بخورد اما آن را در دامنش پنهان نکرده و نبرد، اشکالی ندارد. اما اگر کسی بدون اجازه بردارد باید دو برابرش را پس داده و همچنین مورد مجازات اخروی قرار می گیرد."
کسی که بی اجازه میوه را در دامان خود پنهان کرده و ببرد، در اصل سه جرم مرتکب شده. یکی در برابر صاحب میوه، دوم در برار اجتماع و سوم در نزد خداوند. در مورد گناهی که در قبال صاحب میوه انجام داده، باید دو برابر آن را بدهد. برای مثال، اگر دو کیلو میوه دزدیده باشد، باید هم دو کیلو میوه و دو کیلوی دیگر هم بدهد.
چون امنیت مالی اجتماع را به هم زده ، در مقابل اجتماع مسئول می باشد. و جزای این جرم را هم حاکم منطقه تعیین می کند.
صاحب شدن به مال پیدا شده
پیامبر(ص) چنین می فرماید:
"کسی که شتری را پیدا کند و نگه دارد، باید هم آن شتر و هم شتری مثل آن را به صاحبش باز پس دهد." در اینجا منظور، صاحب شدن به آن شتر گم شده می باشد. گرفتن شتری که فرار کرده جرم نیست و جزایی ندارد؛ بلکه صاحب آن شدن جرم است.
اما اگر کسی شتری را پیدا کرده باشد، و سعی کند که صاحبش را پیدا کند اما موفق نشد، میتواند در این مقطع زمانی که شتر در اختیارش است، از شیر آن استفاده کند.
