درین نوشته مختصر کوشش میکنیم به شکل فشرده د ر باره کلمه حکمت در قرآن کریم بحث بکنیم
در تفسیر مفهوم “حکمت” به آیات متعددی از قرآن میتوانیم استناد بکنیم . وتلاش بکنیم تا از طریق این آیات، دیدگاه جامع و روشنی از مفهوم حکمت در قرآن ارائه بکنیم . در ذیل، برخی از آیاتی که به آنها به خواطر فهم درست معنی حکمت استناد میشود آورده شده است
سوره بقره، آیه 269
“یُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاءُ ۚ وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ”
ترجمه: “خداوند به هر کس که حق بکنید حکمت می‌بخشد، و به هر کس حکمت داده شود، خیر فراوانی به او داده شده است. و تنها خردمندان متذکر می‌شوند.”
از این آیه میتوانیم به این نتیجه برسیم که حکمت یک نعمت الهی است که به افرادی خاص از سوی خداوند داده میشود. میتانیم به این تأکید بکنیم که این حکمت شامل درک عمیق و توانایی استفاده صحیح از دانش در زندگی است. به عبارت دیگر، حکمت یک هدایت الهی است که به انسان‌ها داده میشود تا آنها بتوانند در مسیر درست حرکت بکنند.
سوره لقمان، آیه 12
“وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَن يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ”
ترجمه: “ما به لقمان حکمت عطا کردیم که خدا را شکر کند! و هر کس به خدا شکر کند، به سود خود شکر کرده است، و هر کس به خدا کفر ورزد، خداوند بی‌نیاز و ستوده است.”
میتوانیم از این آیه استدلال بکنیم تا نشان بدهیم که حکمت به معنای شکرگزاری و شناخت نعمت‌های الهی نیز هست. به باور مایان حکمت شامل قدردانی از خداوند و استفاده از نعمت‌های الهی به شیوه‌ای درست است. این حکمت، هست که افراد را به سوی شناخت درست از خداوند و اعمال درست هدایت میکند.
سوره نساء، آیه 113
“وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُن تَعْلَمُ ۚ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا”
ترجمه: “و خداوند به تو آنچه را که نمی‌دانستی، آموخت؛ و فضل خدا بر تو بزرگ است.”
از این آیه به این نتیجه میرسیم که حکمت از طریق وحی و آموزش الهی به پیامبر اسلام (ص) داده شده است. باید به این نیز تأکید شود که حکمت نه تنها شامل دانش نظری بلکه شامل هدایت و آموزش عملی برای انجام وظایف دینی و اخلاقی نیز میباشد..
سوره نحل، آیه 125
“ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ”
ترجمه: “با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنها به روشی که نیکوتر است، مجادله کن! بی‌گمان پروردگار تو به کسانی که از راه او منحرف شده‌اند، داناتر است و او به راه‌یافتگان داناتر است.”
ازاین آیه واضح معلوم میشود که به عنوان یک دستور العمل برای دعوت به سوی خداوند با استفاده از حکمت و به روش نیکوتر با ید به کار گرفته شود. میتوانیم این را به صراحت بگویم که حکمت در اینجا به معنای توانایی و استدلال و بحث منطقی و اخلاقی است که انسان‌ها را به سوی حقیقت هدایت میکند
نتیجه‌گیری:
در پایاین میتوانیم به این نبیجه برسیم که از آیات قرآن کریم برای درک درست وفهم سالم در مورد حکمت استفاده بکنیم .و حکمت را به عنوان یک نعمت الهی بیینیم که به انسان‌ها اعطا میشود تا بتوانند به درستی در مسیر زندگی حرکت کنند. حکمت از نظر بعضی مفسرین شامل دانش نظری، آموزش عملی، هدایت اخلاقی و توانایی استدلال بحث شده است. یک تن ازین عالم ها پروفیسور دکتور عبد العزیز بایندر میباشد که ایشان تأکید میکند که اگر از حکمت به عنوان یک راهنمای عملی در زندگی روزمره به کار گرفته شود و فرد را به سوی انجام اعمال درست و مفید هدایت میکند.
