دلیل بر جرم از طریق ضبط صدا و یا تصویر

دلیل بر جرم از طریق ضبط صدا و یا تصویر

سوال: آیا در حقوق اسلام دلایل فقط شهادت شاهد قبول است؟ و یا صدا و تصاویر ضبط شده هم می تواند دلیل باشد؟ آیا کسی که صدا و تصاویر را ضبط کرده و باعث آبرو ریزی مسلمانان می شود، نیز باید مجازات شود؟

جواب: در ابتدا باید گفت کسی که بی اجازه صدا و یا تصویری را ضبط می کند باید،  مجازات شود. مجازاتش هم باید مطابق ضرر های وارد شده باشد. مثلا اگر حیثیت کسی در رسانه ها برده شد، باید از همان رسانه ها برای اعاده حیثیت طرف عذر خواهی کرد که کل خوانندگان یا مخاطبان رسانه از آن آگاه شوند. و از خداوند هم طلب آمرزش کند.

طبق فرمایش قرآن کریم مجازات یک اصل دارد که از این قرار است:

وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّابِرينَ [1]

و هر گاه خواستيد مجازات كنيد تنها به مقداري كه به شما تعدي شده كيفر دهيد. و اگر شكيبائي پيشه كنيد اينكار براي شكيبايان بهتر است.

این بدان معناست که مجازات هر جرمی باید مطابق جرم باشد.

برای مثال: اگر کسی شیشۀ پنجرۀ شما را شکست، شما نباید شیشۀ او را بشکنید؛ بلکه باید کسی که شیشۀ شما را شکسته جای آن شیشه شما را از نو بیندازند و همچنین پول یک شیشۀ دیگر را نیز به شما پرداخت کند. در صورتی که فقط شیشۀ نو بیندازد و پول شیشۀ دیگر را ندهد او مجازات جرمش را پرداخت نکرده، فقط کارش را جبران کرد. جبران کردن مجازات شدن نیست. و یا اینکه کسی که صدایی را از پشت دیوار می شنود نمی توان نسبت به آن صدایی که شنیده شهادت دهد. چون صدای انسانها به هم شبیه است.

در مورد مجازات حبس می توان گفت که زندانی کردن، مطابقت با جرم ندارد. والا به کسانی که این حکم را صادر کرد باید داد، اما آنان که حکم حبس را صادر کردند تابع قاتوت هستند، و چاره جزء پیروی از آن ندارند، حبس نمی شوند.  پس باید به کسانی که چنین قوانینی را در ابداع کرده اند مجازات حبس را داد. صلب آزادی از کسی،  هیچ گونه جبران مادی و یا معنوی ندارد. کسی که حبس می شود نه تنها خودش، بلکه خانواده و اطرافیانش نیز از این ماجرا ضرر می بینند. و همچنین زندانی کردن یک مجرم، چه نفعی برای کس دیگر دارد؟! و یا آیا هنگامی که او از زندان رها می شود، اصلاح شده برمی گردد و یا بدتر هم شده؟احتمال دوم بیشتر است، و تجربه همین را تأیید می کند.

امروزه علمی به نام کریمینولوژی وجود دارد که از طریق آن دلایل جرم ارزیابی می شود.

در ماجرای حضرت یوسف و زلیخا که زلیخا می خواست بر حضرت یوسف صاحب شود، نیز از این علم کریمینولوژی برای شهادت استفاده شد.

 قَالَ هِيَ رَاوَدَتْنِي عَن نَّفْسِي وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِّنْ أَهْلِهَا إِن كَانَ قَمِيصُهُ قُدَّ مِن قُبُلٍ فَصَدَقَتْ وَهُوَ مِنَ الكَاذِبِينَ* وَإِنْ كَانَ قَمِيصُهُ قُدَّ مِن دُبُرٍ فَكَذَبَتْ وَهُوَ مِن الصَّادِقِينَ* فَلَمَّا رَأَى قَمِيصَهُ قُدَّ مِن دُبُرٍ قَالَ إِنَّهُ مِن كَيْدِكُنَّ إِنَّ كَيْدَكُنَّ عَظِيمٌ [2]

(يوسف) گفت او مرا با اصرار بسوي خود دعوت كرد و در اين هنگام شاهدي از خانواده آن زن شهادت داد كه اگر پيراهن او از پيش رو پاره شده آن زن راست مي‏گويد و او از دروغگويان است. و اگر پيراهنش از پشت سر پاره شده آن زن دروغ مي‏گويد و او از راستگويان است هنگامي كه (عزيز مصر) ديد پيراهن او (يوسف) از پشت سر پاره شده گفت اين از مكر و حيله شماست كه مكر و حيله شما زنان عظيم است.

علم کریمینولوژی، شهادت محسوب می شود، این در قرآن کریم هم وجود دارد. اما متأسفانه جوامع مسلمان برای اثبات جرمها از این علم زیاداستفاده نمی کنند.

و اما راجع به دلیل بودن صدا یا تصویر ضبط شده، نمی توانیم با وجود مونتاژها و حقه بازیهای تکنولوژی،  اینها را دلیل و شاهدی برای محاکمه قرار دهیم.

[1]  سوره نحل 16/126 سوره نحل 16/126

[2]  سوره یوسف 12/26-28؛