مقصود از “اولین و آخرین” در سوره واقعه چیست؟
خداوند متعال در سوره واقعه درباره پیشینیان می فرماید ﴿ ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ. وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ﴾، لطفا توضیح فرمایید که اینها چه کسانی هستند؟ آیا منظوز کسانی هستند که ققط بر ایمان مقدمند؟
پاسخ:
خدای متعال در اوصاف اهل جنت که پس از آنكه مقام والاى سابقون و پيشگامان را بر مى شمرد در آیات 13-14 سوره واقعه مى فرمايد: گروه زیادی از نسلهای پیشین و اندکی از نسلهای پسین. پیشگامان کسانی هستند که در ایمان و عمل صالح بر دیگران سبقت می گیرند یعنی آنها کسانی هستند که مقربان درگاه خداوند هستند و نه تنها در ايمان گوی سبقت را از ديگران ربوده و پيشی گرفته اند كه در اعمال خير و صفات و اخلاق انسانی نيز پيش قدم هستند آنها اسوه مردم اند و دليل تقربشان به درگاه خدای متعال نيز همين نكته است.
چنانچه عرض کردیم منظوراز اولین کسانی که همان سابقون و پيشگامان در ايمان هستند، مسلم است كه در امت اسلامى، پيشگامان در پذيرش اسلام در صدر اول گروه اندكى بودند. در حالى كه كثرت پيامبران پيشين و تعداد امت‌هاى آنها و وجود پيشگامان در هر امت، سبب مىشود كه آنها از نظر تعداد فزونى يابند.
همین طور خداوند متعال می فرماید:
﴿إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ﴾ [الأنبياء: 90]
“آنها در نيكيها سرعت ميكردند، و بخاطر عشق (به رحمت) و ترس (از عذاب) ما را ميخواندند، و براي ما خاشع بودند”
﴿إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ. وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ. وَالَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ. وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ. أُولَئِكَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ﴾ [المؤمنون: 57-61]
“آنان كه از خوف پروردگارشان بيمناكند. و آنان كه به آيات پروردگارشان ايمان ميآورند. و آنها كه به پروردگارشان شرك نميورزند. و آنها كه نهايت كوشش را در انجام طاعات بخرج ميدهند اما با اين حال دلهايشان ترسناك است از اينكه سرانجام به سوي پروردگارشان باز ميگردند. چنین بندگانی تعجیل در خیرات می‌کنند و اینان هستند که به کارهای نیکو سبقت می‌جویند”
خصوصیات آنها در جاهای دیگری در قرآن کریم نیز آمده است (فاطر 32).
