در قرآن کریم یکی از طائفه ها که مذمت شده، منافقین هستند. پس اگر این طور باشد باید بدانیم منافقین چه کسانی هستند؟ منافق کسی است که با این که قبلا به خدا ایمان آورده بود، اما بعد ایمان خود را نادیده گرفته هم خود را هم دیگران را گول می زند.
منافق مانند موش صحرایی است که برای لانه خود دو راه قرار می دهد. یکی از آن دو راه را باز می گذارد و از آن رفت و آمد می کند و راه دیگری را بسته نگه می دارد که هر گاه احساس خطر کند، با سر راه بسته را باز کرده و از آنجا فرار می نماید. نام همان سوراخ مخفی ” نافقاء ” می باشد . همچنین واژه “منافق ” نیز از همین وکلمه گرفته شده است .
خداوند چنین می فرماید:
إِذَا جَاءكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ. اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ* ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ (منافقون 63/1-3)
هنگامي كه منافقان نزد تو ميآيند ميگويند ما شهادت ميدهيم كه حتما تو رسول خدائي – خداوند ميداند كه تو قطعا رسول او هستي – ولي خداوند شهادت ميدهد كه منافقان دروغگو هستند. آنها سوگندهايشان را سپر ساختهاند تا مردم را از راه خدا بازدارند، آنها كارهاي بسيار بدي انجام ميدهند. اين به خاطر آن است كه آنها نخست ايمان آوردند سپس كافر شدند، لذا دلهاي آنها دچار تغییر شده، و حقيقت را درك نميكنند.
خداوند در آیه ۱۳۷ تا ۱۳۹ سوره نساء می‌فرماید: آنها که ایمان آوردند، سپس کافر شدند، باز هم ایمان آوردند، و دگر بار کافر شدند سپس بر کفر خود افزودند هرگز خدا آنها را نخواهد بخشید و نه آنها را به راه (راست) هدایت مى کند. به منافقان بشارت ده که مجازات دردناکى در انتظار آنها است. همان‌ها که کافران را، بجاى مومنان، دوست خود بر مى گزینند، آیا این‌ها مى خواهند از آنان کسب عزت و آبرو کنند با اینکه همه عزت‌ها مخصوص خدا است؟
برخی هم در حالی که اعتقاد و ایمان ندارند خود را با ایمان جلوه می دهند. خداوند در بارۀ آنها چنین می فرماید:
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَبِالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ. يُخَادِعُونَ اللّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُم وَمَا يَشْعُرُونَ (بقره 8 و9،)
در ميان مردم كساني هستند كه ميگويند به خدا و روز رستاخيز ايمان آوردهايم در حالي كه ايمان ندارند. مىخواهند به خداوند و مؤمنان نيرنگ بزنند، در حالى كه جز به خودشان نيرنگ نمىزنند، و نمىدانند.
در آیه 7 سوره بقره، به کافرانی که خدا را نا دیده می گیرند اشاره می کند و آنها به این کار عادت کرده و از این جهت بر چشمان آنها پرده ای ایجاد می شود. این پرده در منافقین هم ایجاد می شود. خداوند متعال چنین می فرماید:
مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّا أَضَاءتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لاَّ يُبْصِرُونَ. صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ (بقره 17 و 18)
مثل آنان همچون مثل كسانى است كه آتشى افروختند و چون پيرامون آنان را روشنايى داد خدا نورشان را برد و در ميان تاريكيهايى كه نمىبينند رهايشان كرد آنها كر، لال و كورند بنابراين از راه خطا باز نميگردند.
این آیه نشان دهندۀ آن است که آنها ابتدا خواستار هدایت با تبلیغ الهی بودند. اما بعد از اینکه به آنها تبلیغ شد و حقایق آشکار شد، آنها این را نادیده گرفته و دوباره غرق تاریکی خود شدند. آنها خود را کر، لال و کور فرض کرده و نمی خواهند حقایق را شنیده، صحبت کرده و ببینند. و همچنین قصد بازگشت از این راه نادرست را هم ندارند.
