یک مقاله شما در “فیسبوک” یک نوع ابهامی را در ذهنم ایجاد کرد.
مگر قرآن خواندن ثواب ندارد؟ کسی که قرآن را خوانده است و ثواب حاصله را به مرحوم هدیه دهد چه اشکالی دارد؟ حکم خواندن قرآن و هدیه ثواب آن به روح مردگان در دینمان چیست؟ آیا راجع به این موضوع آیه و یا حدیثی وجود دارد؟
پاسخ:
خواندن قرآن برای مرده هیچ تاثیری بر آن ندارد. هیچ دلیلی راجع به این موضوع وجود ندارد.
خداوند متعال چنین می فرماید:
وَالَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ
و کسانى که پس از آنان آمدهاند گویند پروردگارا ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما سبقت دارند، بیامرز، و در دلهاى ما نسبت به مؤمنان کینهاى مگذار، پروردگارا تویى که رئوف مهربانى (سوره حشر۵۹/۱۰)
و خواندن این دعا بعد از هر نماز توصیه شده:
رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ
پروردگارا در روزى که حساب برپا شود، مرا و پدر و مادرم و مؤمنان را بیامرز (سوره ابراهیم ۱۴/۴۱)
در حدیثی چنین روایت می شود:
ابو اسید مالک ابن رابعه السعیدی روایت می کند که روزی در نزد رسول الله نشسته بودیم و فردی از قبیله برادران سلام می آید. و از پیامبر(ص) چنین می پرسد:
ای رسول الله، آیا بعد از وفات مادر و پدرم کار خاصی باید انجام دهم؟
رسول الله چنین پاسخ می دهد:
“بله، برای آنها دعا می کنی و از خدا برای آنها طلب آمرزش می کنی، وصیتشان را اجرا می کنی، از خانواده اش نگهداری می کنی و به دوستانش نیکی و احسان می کنی.” (ابو داوود، ادب،۱۲۰، ابن ماجه، ادب، ۲)
قرآن برای انسانهای زنده نازل شده که از آن بهره ببرند و الگو قرار دهند، نه برای مردگان. خداوند چنین می فرماید:
وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا یَنبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِینٌ لِیُنذِرَ مَن کَانَ حَیًّا وَیَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْکَافِرِینَ
ما هرگز شعر به او نیاموختیم، و شایسته او نیست، این (کتاب آسمانی) تنها ذکر و قرآن مبین است. هدف این است که افرادی را که زندهاند انذار کند و بر کافران اتمام حجت شود و فرمان عذاب بر آنها مسلم گردد. (سوره یاسین، ۳۶/۶۹-۷۰)
ثواب خواندن قرآن فقط شامل حال کسی می شود که با دقت و سعی به درک مطالب آن می کند و آن را الگوی زندگی خویش قرار می دهد. و همچنین اگر فرد مرده هنگامی که در حیات بوده به افراد دیگر آن آموخته و یا واستۀ یادگیری قرآن شده باشد، هر گاه شخصی که به وسیلۀ او قرآن را آموخته قرآن می خواند به او هم ثوابش می رسد. و این هم به خاطر این است که عمل شایسته و نیکویی را انجام داده است.
