روزه گرفتن زنان در ایام عادت ماهانه

مطالعات زنان

روزه گرفتن زنان در ایام عادت ماهانه

قبلاز اینکه وارد بحث شوم مخواهیم بگوییم روزه گرفتن زن حایض هیچ اشکالی ندارد حتی نگرفتن شان تحدی از حدود الله محسوب خواهیم شد دلیل این را در بحث ذیل  ذکر خواهیم کرد.

در قرآن کریم آمده است:

وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ [1]

از تو در باره عادت ماهانه [زنان] مى‏ پرسند بگو آن رنجى است پس هنگام عادت ماهانه از [آميزش با] زنان كناره گيرى كنيد و به آنان نزديك نشويد تا پاك شوند پس چون پاك شدند از همان جا كه خدا به شما فرمان داده است با آنان آميزش كنيد خداوند توبه‏ كاران و پاكيزگان را دوست مى ‏دارد.

در آیه دیگر می فرماید:  وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ، یعنی تا پاک نشدند، نزدیک نشوید.آیه ای که برای صحیح بودن نماز طهارت (غسل و وضوء) را شرط می کند این است: مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُم [2]

خدا نمى‏ خواهد بر شما تنگ بگيرد ليكن مى‏ خواهد شما پاك باشید.

 زن حایض نمی تواند نماز بخواند، چون پاک نیست. و برای ترک نماز در ایام عادت ماهانه گنهکار نمی شود. چرا که ” لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا “

عن عائشة رضي الله عنها: أنها قالت « إِنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ بِنْتَ جَحْشٍ الَّتِي كَانَتْ تَحْتَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ شَكَتْ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّمَ فَقَالَ لَهَا امْكُثِي قَدْرَ مَا كَانَتْ تَحْبِسُكِ حَيْضَتُكِ ثُمَّ اغْتَسِلِي فَكَانَتْ تَغْتَسِلُ عِنْدَ كُلِّ صَلَاةٍ».[3] 

از عائشه رضي الله عنها روایت می شود: ام حبیبه بنت جحش به پیامبر (ص) از خون ریزی ماهانه شکوه کرد. به پیامبر (ص) فرمود: در این ایام نماز را ترک کن. وقتی پاک شدی غسل کن بعد نمازبخوان.

زنی که عادت ماهانه دارد نماز نمی خواند و بعد از پاک شدن هم قضای آن را به جا نمی آورد.

معاذه نقل می کند:

ما بال الحائض تقضي الصوم ولا تقضي الصَلاة ؟ فَقَالَتْ: أحَرُورِيَّةٌ أنْتِ؟ قلت لست بحرورية ولكني أسأل. قالت كان يصيـبنا ذلك فَنُؤْمَرُ بقَضَاءِ الصَّوْمِ وَلا نُؤمَرُ بِقَضَاءِ الصَّلاةِ. [4]

  به عائشه گفتم: چرا زن حائض باید روزه اش را قضا کند، اما نمازش را قضا نمی کند. او گفت: آیا حَرُورِيَّة[5] هستی؟ گفتم: خیر، فقط می پرسم.  وقتی به آن (حیض) مبتلا می شدیم به ما امر می شد روزه مان را بگیریم، اما امر نمی شد که نماز را بخوانیم.

کلمه “قضا” در اصل به معنای انجام عمل در وقت خودش است مثلا در آیه 200 بقراه جمله “فإذا قضيتم مناسككم” و یا در آیه 103 سوره نسا ” إذا قضيتم الصلاة”  به همین معنا آمده است. اما بعد با مرور زمان علما این واژه را، با این که با معنی لغوی سازگاری ندارد، به ادای عبادت در خارج از وقت خودش معنا کرده اند. [6] لذا حدیث فوق را هم طبق معنای بعدی پذیرفته و پنداشتند که در حدیث بیان روزه گرفتن و نماز خواندن زن بعد ایام عادت ماهانه آمده است. از این به بعد گرفتن روزه در ایام حیض ممنوع شده و علما مرتکب خطا علی الخطا شدند.

صیام یعنی روزه گرفتن است و عبادتی است که در آن خودداری هست. روزه داراز خوردن، آشامیدن و جماع امتناع می ورزد. خون حیض نمی تواند مانع باشد. لذا  نمی توانیم حیض را مفسد و مبطل روزه بشماریم. در آیه بالا حیض جزء اذی محسوب شده و اذی هم به انسان فشار می آورد. مریضی هم اذی هست و زنان به عادت ماهانه مریضی می گویند. و خداوند به مریضان رخصت افطاری را در ماه رمضان داده است. اما می افزاید:  وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ [7]

زن در ایام عادت ماهانه خود می تواند روزه بگیرد و می تواند افطار کند و بعدا قضا روزه را به جا آورد. اگر حیض مانع از روزه گرفتن می بود، برای چه باید بعدا آن را قضا کند؟! در حالی که نماز هایش قضا نمی کند.

فقهاء بر زن حائض روزه گرفتن را حرام دانسته و می گویند اگر زن در حالت عادت ماهانه روزه بگیرد مرتکب گناه شده است. و امر می کنند که آن را قضا کند. چه طور آن چیزی که ادایش حرام باشد، قضایش واجب است؟! دلیل بر این ادعاشان چه هست؟

خداوند احکام روزه را مفصل بیان کرده است. در حالی که در بقیه احکام این طور نکرد

تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آَيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ [8]

اين است‏ حدود احكام الهى پس [زنهار به قصد گناه] بدان نزديك نشويد اين گونه خداوند آيات خود را براى مردم بيان مى‏ كند باشد كه پروا پيشه كنند.

در این که مفصل احکام را گفته هیچ چه از ممنوع کردن زن حائض از روزه گرفتن  گفته نشد و در احادیثی هم غیر از منع خوردن، آشامیدن و جماع چیزی گفته نشد.

اگر این طور است، پس منع حائض از روزه گرفتن نزدیک شدن به حدود الهی است که در آیه بالا گفته شد، و برای هیچ کس تعدی از حدود الله جائز نمی باشد.