تفسیر سوره فلق

 تفسیر سوره فلق

                      بسم الله الرحمن الرحیم

(قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ (1) مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ (2) وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ (3) وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ (4) وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ (5

بگو؛ پناه می برم به صاحب قانون تقسیم(1) از شر کسانی که خلقشان کرده ای(2) از شر تاریکی که حمله ور می شود(3) از شر دمندگان افسون در گره(4) از شر حسود، وقتی که حسادت می کند(

درآیه اول کلمه فلق را که قانون تقسیم معنی شده، به معنای چیزی که با تقسیم خلق شده؛ چیزی که با دو قسمت شدن چیز سومی را بوجود می آورد:

خداوند شكافنده دانه و هسته است، زنده را از مرده خارج مي سازد و مرده را از زنده، اين است خداي شما پس چگونه از حق منحرف مي شويد؟ (سوره انعام6/95)

سلولها با تقسیم شدن زیاد می شوند. هسته ها با دو نیم شدن جوانه می زنند. در پایان نیمه شب، از افق شرق تقسیم شده، وقت صبح می شود.

در این هنگام روشنایی که نمایان شده با پخش شدن  به افق غرب صبح آغاز می شود. این امر در همه جای دنیا هر روز اتفاق می افتد.

“او شگافنده صبح است و شب را مايه آرامش و خورشيد و ماه را وسيله حساب قرار داده است، اين اندازه گيري خداوند تواناي دانا است”

(سوره انعام 6/96)

خلق آسمان و زمین به این گونه شکل گرفته. خداوند در این باره می فرماید: آيا كافران نديدند كه آسمانها و زمين به هم پيوسته بودند و ما آنها را از يكديگر باز كرديم؟، و هر چيز زنده ‏اي را از آب قرار داديم، آيا ايمان نمي‏ آورند! (سوره انبیا آیه21/30)

تمام مخلوقات با تقسیم شدن به وجود آمده اند. خداوند که چنین قانونی قرار داده در این آیه ازما خواسته که به او پناه ببریم.

در ادامه آیات هم خداوند توضیح داده که باید از شر چه چیزهایی به او پناه ببریم.

1. 1.  از شر مخلوقات

تمام چیزهایی که خداوند خلق کرده مطلقا مفید ویا مضر نیستند. هر چیز هم ضررهایی دارد و هم فوایدی دارد؛ مشروب، قمار، و گوشت خوک بیشتر از فایده ضرر دارد.

انسانها هم می توانند به هم آسیب برسانند، به همین سبب باید از شر اینگونه انسانها به خدا پناه برد.

1. 2.  از شر حمله وفشار تاریکی

تاریکی مانند روشنایی نیست. در تاریکی شیاطین بیشتر به انسان فشار می آورند. پیامبر(ص) چنین می فرماید:

در هنگام تاریکی فرزندانتان را بیرون نفرستید. چونکه شیاطین در این ساعات در هر طرف پراکنده شده اند. بخاری،11/87

1. 3.  کسانی که در روابط ایجاد فتنه و نفاق می کنند.

این آیه بیشتر به این صورت ترجمه شده که:”از شر جادو گرانی که گره ها خوانده و فوت می کنند”. اما به نظر ما این درست نیست. آیات قرآن، یکی دیگری توضیح می دهد. اگر این مفهوم درست بود، در آیات دیگر قرآن راجع به اینکه به گره دعا فوت کردن وجادو کردن وجود دارد، چیزی نوشته می شد. خداوند در قرآن در مورد ساحرانی که به موسی جادوکر گفته اند، فرموده که این فقط یک خطای دید ایجاد کردن است.

گفت شما بيفكنيد، و هنگامي كه (وسايل سحر خود را) افكندند مردم را چشمبندي كردند و ترساني دند و سحر عظيمي به وجود آوردند! (سوره اعراف 7/116)

آیه دیگری در مورد ساحران فرعون چنین است:

و چيزي را كه در دست راست داري بيفكن، تمام آنچه را آنها ساخته‏اند مي‏ بلعد، چرا كه آن تنها مكر ساحر است، و ساحر هر كجا برود رستگار نخواهد شد. (سوره طه /69)

 سحر بزرگ چیزی جز ایجاد خطای دید نیست. پس نتیجه می گیریم که فوت کردن به گره ها، که در آیه گفته شده سحر و جادو نیست.

العقد که آن را روابط معنی کردیم، جمع کلمه عقد است. عقد به معنای قرارداد، توافق، وابستگی است. کلمه اعتقاد هم از ریشه آن است، واعتقاد به خدا یعنی وابسته شدن به خداوند است.

نفاثات جمع کلمه نفاثه است. نفث به معنی فوت کردن به چیزی است. پیامبر(ص) می فرماید:(إِنَّ رُوحَ القُدُس نَفَثَ في رُوعي

یعنی جبرائیل به درونم دمید. این فوت کردن و دمیدن سبب خیر هم می تواند باشد. خداوند در این آیه می فرماید با ید از شر آن به خدا پناه ببریم. به این شر”نرغ” می گویند. چون نزغ به معنی به هم زدن میان دو چیز است. از شر شیاطین به انسانها و انسانها به یکدیگر باید به خدا پناه ببریم. خداوند در این باره چنین می فرماید: هر گاه وسوسهاي از شيطان به تو رسد به خدا پناه بر، كه او شنونده و دانا است. ( سوره اعراف7/200)

این آیه توضیح آیه بالا است.

1. 4.  از شر حسودی که حسادت می کند.

انسانهای حسود برای اینکه به طرف مقابل زیان برسانند هر کاری که از دستشان بر می آید انجام می دهند. از شر حسود به خدا پناه بردن هم انسان را از حسادت به دیگران دور می کند و هم از حسادت از کبر و خود پرستی وخود نمایی جلو گیری می کند.