جاودانگی بهشت و جهنم
در این که جنت و جهنم ابدی است، مورد پذیرش همه است، غیر از فرقه جهمیه که معتقد هستند که جاودان نیست. اما خداوند در قرآن می فرماید: «وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا لَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِيلًا [1]
و به زودى كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند در باغهايى كه از زير [درختان] آن نهرها روان است درآوريم براى هميشه در آن جاودانند و در آنجا همسرانى پاكيزه دارند و آنان را در سايه اى پايدار درآوريم.
در حدیثی از پیامبرصلی الله علیه و سلم نقل شده است:
يا أيها الناس!… ان المرد إلى الله، إلى جنة أو نار، خلود بلا موت، وإقامة بلا ظعن [2]
ای مردم! بازگشت به سوی خدا است، به سوی بهست و جهنم است که آن جا ماندگاری بدون مرگ و اقامه بدون سفر است.
وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: (يُدخل الله أهل الجنة الجنة، وأهل النار النار، ثم يؤذن مؤذن بينهم فيقول: يا أهل الجنة لا موت، ويا أهل النار: لا موت، كل خالد فيما هو فيه) [3]
از ابو هریره نقل می شود پیامبر (ص)فرمودند: اهل بهشت به بهشت و اهل جهنم به جهنم داخل می شوند، بعد از این مؤذن بین آنها قرار گرفته اعلام می کند: ای اهل بهشت(ازین به بعد ) مرگ نیست! ای اهل دوزخ، (از ینبه بعد )مرگ نیست! هر کس در جایی که قرار گرفته ماندنی است!
اما در مورد این که آیا دوزخ هم ابدی است یا نه از زمان صحابه اختلاف نظر وجود دارد. برخی می گفتند که جهنم ابدی نیست و زمانی می رسد که کسی در آن نمی ماند. برخی دیگر بر عکس اصرار می کردند که آن ابدیست. امروزه هم این بحث باقی و مورد اختلاف است. اصل حل مسأله در رجوع به قرآن کریم است که می فرماید:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ [4]
اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد پس هر گاه در امرى [دينى] اختلاف نظر يافتيد اگر به خدا و روز بازپسين ايمان داريد آن را به [كتاب] خدا و [سنت] پيامبر [او] عرضه بداريد اين بهتر و نيكفرجامتر است.
قرآن کریم در وصف عذاب کفار می فرماید:
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقًا، إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا [5]
كسانى كه كفر ورزيدند و ستم كردند خدا بر آن نيست كه آنان را بيامرزد و به راهى هدايت كند*مگر راه جهنم كه هميشه در آن جاودانند و اين [كار] براى خدا آسان است.
آیه مذکور و آیات دیگر در قرآن بر آن دلالت می کنند که عذاب کفار ابدی و جاودان است. اما برخی به آیه ذیل استدلال می کنند و معتقدند که عذاب جاودان نیست:
لَابِثِينَ فِيهَا أَحْقَابًا [6]
اما با وجود آیات صریح مبنی بر جاودانگی جهنم، استدلال به آیه فوق درست نیست، چرا که احقاب که در آیه آمده به معنی “وعید” است. و وعید هم یک جوری معنی محدودیت را می رساند. اما این جا محدودیت در نوع عذاب می تواند باشد. خلاصه وقتی که آیه روشن مبنی بر ابدی بودن جهنم وجود دارد، صحیح ترین راه همان است که به آن ایمان بیاوریم.
