شب جمعه

شب جمعه

سوال: شب جمعه چه وقت است؟ روایات و احادیث زیادی از پیامبر(ص) در مورد شب جمعه وجود دارد. آیا شب جمعه شب پنجشنبه ای است که به جمعه وصل می شود، ویا شب جمعه ای که به شنبه وصل می شود؟

جواب: با استناد به قرآن و احادیث پیامبر، شب جمعه، در روز جمعه از طلوع خورشید تا غروب آن ادامه دارد. خداوند در این باره چنین می فرماید:

لَا الشَّمْسُ يَنبَغِي لَهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ

نه خورشيد را سزد كه به ماه رسد و نه شب بر روز پيشى جويد و هر كدام در سپهرى شناورند (سوره یاسین 36/40)

چون شب نمی تواند قبل از روز بیاید، اول روز بعد شب می آید. به همین سبب اولین نماز روز نماز ظهر است.  آیات، اسراء 78 و هود 114 این را نشان می دهند. جبرئیل(ع) دو روز با پیامبر(ص) نماز خوانده است؛ در هر دو ابتدا نماز ظهر را خوانده است. پیامبر(ص) هم وقتی اوقات نماز را این گونه توضیح داده اند.

با اینکه آیات و احادیث آشکار در این مورد وجود دارد، باز هم مسلمانان فقط در ایام حج این حقیقت که ابتدا روز وسپس شب می آید را قبول می کنند و در بقیه ایام روز را با غروب آفتاب پایان داده و با آن آغاز می کنند. دلیل آن، پایان ماههای قمری و آغاز آن است که، بعد از غروب آفتاب هلال ماه ظاهر می شود.

و اینکه در ماه رمضان، قبل از اینکه روزه گرفتن آغاز شود نماز تراویح خوانده شده و نیز خواندن آن تا روز آخر ادامه پیدا می کند به این دلیل است. اما لازم به ذکر است که، این کار توسط پیامبر و یا صحابه اش انجام نشده است.

اگر روز آخر رمضان با غروب آفتاب پایان می یافت، پس آن وقت باید نماز عید را بعد از نماز مغرب خواند و دادن فطریه هم از آن لحظه واجب می شد. در صورتی که نماز عید، بعد از طلوع آفتاب و پایان وقت کراهت خوانده می شود؛ و فطریه هم از لحظه طلوع آفتاب دادنش واجب می شود.

اکریمه از ابن عباس اینگونه روایت می کند: ” پیامبرمان می فرماید: فطریه، برای تمیزی سخنان پوچ وزشتی که از دهان روزه دار خارج می شود، ، و طعام برای افراد مسکین، واجب شده است. کسی که آ را قبل از نماز عید فطر بدهد گویا زکات داده و هر کس آن را بعد از نماز عید بدهد صدقه ای از صدقات محسوب می شود.(ابو داوود، زکات 18)

رویت هلال ماه نشان دهنده آغاز آن روز جدید از ماه نیست، این باور نادرستی است که بین مردم شکل گرفته.  شب جمعه، بعد از غروب خورشید روز جمعه آغاز و تا طلوع آن ادامه دارد.