از عوامل ضلالت اجتناب کنیم (3)
- همنشینی با دوستان ناباب
زندگی اجتماعی مختص به انسان است و داشتن دوست و رفت و آمد یک امر فطریست. اما از طرف دیگر هر فردى شایستگی دوست شدن را ندارد. دوست ناباپ منبع ضلالت است. قرآن درباره این چنین مى فرماید:
وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ ، سَبِیلًا یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا ، لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِی وَكَانَ الشَّیْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا[1]
و به خاطر بياور روزي را كه ظالم دست خويش را از شدت حسرت به دندان ميگزد و ميگويد: اي كاش با رسول خدا راهي برگزيده بودم.* اي واي بر من! كاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نكرده بودم!* او مرا از ياد حق گمراه ساخت، بعد از آنكه آگاهي به سراغ من آمده بود، و شيطان هميشه مخذول كننده انسان بوده است.
- پیروى کورکورانه از حکّام
تفکر، تعقل و تدبر در هدایت شدن و اجتناب از ضلالت نقش بی سزایی دارد. پیروی کورکورانه از هر کسی باشد – مذموم است.
قرآن کریم یکى از عوامل ضلالت را پیروى از رۆسا و سران عشایر و قبایل … مى داند. در تصویر صحنه قیامت در قرآن از زبان گمراه شدگان چنین می فرماید:
یَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِی النَّارِ یَقُولُونَ یَا لَیْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا * وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلَا [2]
روزى كه چهرههایشان را در آتش زیر و رو مىكنند، مىگویند: «اى كاش ما خدا را فرمان مىبردیم و پیامبر را اطاعت مىكردیم.»
و مىگویند: «پروردگارا، ما رۆسا و بزرگتران خویش را اطاعت كردیم و ما را از راه به در كردند.»
در آیه دیگرى نیز به راجع به این عامل چنین آمده:
…كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَّعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّى إِذَا ادَّارَكُواْ فِیهَا جَمِیعًا قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لأُولاَهُمْ رَبَّنَا هَـۆُلاء أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ …[3]
… هر بار كه امّتى [در آتش] درآید، همكیشان خود را لعنت كند، تا وقتى كه همگى در آن به هم پیوندند [آن گاه] پیروانشان درباره پیشوایانشان مىگویند: «پروردگارا، اینان ما را گمراه كردند، پس دو برابر عذاب آتش به آنان بده....
در این آیه از رهبرانى که مایه گمراهى آنان مى شوند، با لفظ “أُولاهُم” تعبیر شده است.
سلام علیکم
بله. بسیار صحیح است گویی برخی ازاین آیات را نشنیده ایم.
اما مقصود از رسول در آیه همان پیامبر است؟
و علیکم السلام
رسول می تواند غیر از پیامبرخود پیام، یعنی قرآن هم باشد