شیطان را خوب بشناسیم (2)
1. میزان خلوص شیطان در عبادت
میزان خلوص شیطان در آن امتحانی که باید به آدم سجده می کرد، آشکار شده است. در واقع آن اعتراضی که به خداوند کرد و گفت:
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قَالَ أَنَاْ خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ [1]
فرمود چون تو را به سجده امر كردم چه چيز تو را باز داشت از اينكه سجده كنى گفت من از او بهترم مرا از آتشى آفريدى و او را از گل آفريدى
در واقع این جواب به معنی آن بود که "من بهتر از تو تشخیص می دهم چه کسی شایسته سجده کردن است". قبل از این حادثه سالیان دراز مشغول عبادت در جوار دیگر فرشتگان بود، خالص نبودن ابلیس در امتحان آشکار گردیده است.
2. بزرگترین آرزوی شیطان
اغوای تمامی بنی آدم در همه ادوار و اعصار تنها آرزو شیطان است.
قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَيْتَنِي لأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الأَرْضِ وَلأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ [2]
گفت پروردگارا به سبب آنكه مرا گمراه ساختى من [هم گناهانشان را] در زمين برايشان مىآرايم و همه را گمراه خواهم ساخت
3. تعجب شیطان در چیست
شیطان می گوید: عجبا! من فقط انسان را سوی گناه خواندم؛ اما بشر به سوی گناه دوید، اگر از گناه کردن لذت ببرد، چرا مرا مقصر و مسوول این تباهی و گمراهی می داند؟
وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الأَمْرُ إِنَّ اللّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلاَّ أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلاَ تَلُومُونِي وَلُومُواْ أَنفُسَكُم مَّا أَنَاْ بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَآ أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ [3]
و چون كار از كار گذشت [و داورى صورت گرفت] شيطان مىگويد در حقيقتخدا به شما وعده داد وعده راست و من به شما وعده دادم و با شما خلاف كردم و مرا بر شما هيچ تسلطى نبود جز اينكه شما را دعوت كردم و اجابتم نموديد پس مرا ملامت نكنيد و خود را ملامت كنيد من فريادرس شما نيستم و شما هم فريادرس من نيستيد من به آنچه پيش از اين مرا [در كار خدا] شريك مىدانستيد كافرم آرى ستمكاران عذابى پردرد خواهند داشت
4. کاری که شیطان را خشمگین می کند
ذکر خداوند که در نماز می شود شیطان را و عاجز و ناتوان می سازد.
إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي [4]
منم من خدايى كه جز من خدايى نيست پس مرا پرستش كن و به ياد من نماز برپا دار
چرا که نماز از منکرات و فحشا دور می کند، دقیقا از آن کار های که شیطان القا می کند.
وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ[5]
نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مىدارد
سجده های طولانی دماغ شیطان را به خاک می مالد.
عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: «عن الرجل يسهو فيقوم في حال قعود أو يقعد في حال قيام، قال: يسجد سجدتين بعد التسليم، و هما المرغمتان، ترغمان الشيطان [6]
از وظیفه نماز گزاری سوال شده که در محل نشستن در نماز سهوا بر می خیزد و یا در محل قیام سهوا می نشیند. امام علیه السلام در جواب می فرماید: بعد از سلام نماز باید دو سجده بجا آورد که این دو سجده دماغ شیطان را به خاک می مالند. زیرا شیطان مامور به سجود شد و سجده ننمود و همچنین از آن جهت که سبب سهو نیز شیطان است لذا به وسیله سجده بینی شیطان به خاک مالیده می شود.
5. بیشتر از همه چه چیزی شیطان را خوشحال می کند
این که انسان پیدرپی گناه کند، اما توبه را به تأخیر بیاندازد. شیطان مدام تکرار می کند که هنوز وقت برای توبه کردن داری، و به این شکل آن فرد پیرو شیطان خواهد شد. چون شیطان می داند، توبه در واپسین لحظات عمر، فایده ندارد:
وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنتُ أَنَّهُ لا إِلِهَ إِلاَّ الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَاْ مِنَ الْمُسْلِمِينَ* آلآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ [7]
و فرزندان اسرائيل را از دريا گذرانديم پس فرعون و سپاهيانش از روى ستم و تجاوز آنان را دنبال كردند تا وقتى كه در شرف غرق شدن قرار گرفت گفت ايمان آوردم كه هيچ معبودى جز آنكه فرزندان اسرائيل به او گرويدهاند نيست و من از تسليمشدگانم* اكنون در حالى كه پيش از اين نافرمانى مىكردى و از تباهكاران بودى
6. محل اقامت شیطان
شیطان در هر چایی که راه به هدایت است، یعنی در صراط مستقیم قرار می گیرد تا مسافرین را که آنجا رسیدند، از راه راست باز دارد:
قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ [8]
گفت پس به سبب آنكه مرا به بيراهه افكندى من هم براى [فريفتن] آنان حتما بر سر راه راست تو خواهم نشست
7. ظاهر شیطان
اکثر مردم می پندارند که شیطان یک چهره پلید و زشتی دارد. در حالی که شیطان برای شهوترانان به صورت زیبارو (چون می خواهد مخاطب جذب کند) دیده می شود، برای فریب دادن در امور دینی و مذهبی با قیافه فرد مؤمن، خلاصه برای هر قشری با مظهر آراسته و جذاب نزدیک می شود، و این ظاهرش است که اکثر مردم را گول می دهد.
امیدواریم که شناخت صحیح شیطان، کمک کند تا این معرقت یک مانع برای او در رسیدن به اهداف پلیدش باشد.
با سلام و احترام
ببخشید لطفا سوالات زیر را با دلیل پاسخ دهید.
1. شیطان همان ابلیس است ؟
2. خلقت شیطان قبل از آدم بوده است یا خیر ؟
3. خلقت ملایکه قبل از آدم بوده است ؟
4. قبل از آدم ، چه موجوداتی روی زمین زندگی کرده اند ؟
5. اگر قبول کنیم ملایکه از نور هستند چه منافاتی دارد ؟
با تشکر
و علیکم السلام
1. شیطان نام عام است، ابلیس اسم خاص همان شیطانی است که از سجده کردن به آدم سرپیچی کرده بود.
2 و 3 خلقت شیطان و ملایکه مسلما قبل از آدم خلق شده بود. اصلا ابلیس یکی از ملایکه بود.
4. موقع که آدم خلق شده بود، همه موجودات خلق شده بودند:
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ [1]
اوست آن كسى كه آنچه در زمين است همه را براى شما آفريد سپس به [آفرينش] آسمان پرداخت و هفت آسمان را استوار كرد و او به هر چيزى داناست
5. منافاتش از انجا نشأت می گیرد که خداوند صراحتا می گوید که جن را از آتش آفرید. از انجا که ملایکه هم یک نوع جن هستند، پس از نور نه، از نار آفریده شده اند.
[1] بقره 29؛