سوال:
در ایات 71-72 سوره مبارکه مریم می گوید:
و هيچ كس از شما نيست مگر [اينكه] در آن وارد مىگردد اين [امر] همواره بر پروردگارت حكمى قطعى است
آنگاه كسانى را كه پرهيزگار بودهاند مىرهانيم و ستمگران را به زانو درافتاده در [دوزخ] رها مىكني
این ایات را چطور باید بفهمیم؟ آیا مسلمانان بعد از انکه به دوزخ وارد می شوند بعد خارج خواهند شد؟
جواب: این آیات از سوره مریم نشان می دهد که کسانی که سوابشان از کناهانشان بیشتر باشد بعد از مجازات از ذوزخ خارج می شوند. برای درست فهمیدن این مساله باید آیات را به چند قسمت تقسیم نماییم:
1) اجیال گمراه
خدای تعالی انبیاء خیش را ارسال کرده که حق را تبلیغ کردند. لیکن بسیاری از مردم گفته های آنها را نادیده قرار گرفتند. در این باره در آیه می فرماید: آنگاه پس از آنان جانشينانى به جاى ماندند كه نماز را تباه ساخته و از هوسها پيروى كردند و به زودى [سزاى] گمراهى [خود] را خواهند ديد ((مریم 59)
2) گناه غی و پاداش غی.

جزای غی برای کسانی که مرتکب جرم و جنایت غی هستند. غی بمعنی الضلال و الخیبة است، یعنی گمراه شدن و ناتوانی برای رسیدن به درخواست خود. هر کسی که عمل گناه می کند خودش هم از عملش آگاه است ولی او برای خود یک هدفی خاص دارد که هنگام انجام کردن جرمش به این سبب اتکا می کند. اما آن راه او را به هدف نمی رساند بلکه به سوی دوزخ میبرد.
اولین کسانی که گناه غی را انجام دادند آدم و ابلیس هستند. آدم با امید زندگی جاودانی و نابود نشدن به راه ضلالات که ابلیس نشان داده داخل شد ولی همه چیز را گم کرده است.
هنگامی که خدا او و زوجه اش را به باغی قرار داد به آنها می گفت:
و اي آدم تو و همسرت در بهشت ساكن شويد و از هر جا كه خواستيد بخوريد اما به اين درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد شد.( اعراف 19)

و ابلیس را نشان داده این تزکر را می کند:
پس گفتيم اى آدم در حقيقت اين [ابليس] براى تو و همسرت دشمنى [خطرناك] است زنهار تا شما را از بهشت به در نكند تا تيرهبخت گردى ( طه 117)
چند مدت بعد ابلیس به آدم اینچنین وسوسه می کرد:
پس شيطان او را وسوسه كرد گفت اى آدم آيا تو را به درخت جاودانگى و ملكى كه زايل نمىشود راه نمايم (طه 120)
این پیشنهاد جزاب او را به گمراهی جزب کرده:
آنگاه از آن [درخت ممنوع] خوردند و برهنگى آنان برايشان نمايان شد و شروع كردند به چسبانيدن برگهاى بهشت بر خود و [اين گونه] آدم به پروردگار خود عصيان ورزيد و بيراهه رفت (طه 121)
ابلیس هم گناه غی را انجام داده بود. هنگامی که خدا به ابلیس امر سجده کردن را داد ابلیس از سجده کردن خودداری کرده و می گفت : و تو مرا از اتش و آدم را از خاک خلق کردیو چون آتش افضل از خاک است من هم از آدم افضل هستم.
او خدا را مقصر حساب می کند و ایچنین می گوید:
“گفت: اكنون كه مرا گمراه ساختي من بر سر راه مستقيم تو براي آنها كمين ميكنم.” (اعراف 16)
ابلیس بخاطر این که امر خدا را اجرا نکرده کافر می باشد ولی آدم گناهش را فهمید در مقابل خدا توبه می کردو به راه خدا برگشت.

انان که نماز را ترک کرده گرفتار شهوت شدند و کافران

آنگاه پس از آنان جانشينانى به جاى ماندند كه نماز را تباه ساخته و از هوسها پيروى كردند و به زودى [سزاى] گمراهى [خود] را خواهند ديد (( مریم 59)
آنان که گناه غی را انجام می داهند ولی برای اینکه توبه نمی کنند به مجازات غی گرفتار می شوند و در باره شان اینچنین گفته می شود:
وَيَقُولُ الْإِنسَانُ أَئِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَيًّا. أَوَلَا يَذْكُرُ الْإِنسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ وَلَمْ يَكُ شَيْئًا . فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّيَاطِينَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِيًّا . ثُمَّ لَنَنزِعَنَّ مِن كُلِّ شِيعَةٍ أَيُّهُمْ أَشَدُّ عَلَى الرَّحْمَنِ عِتِيًّا . ثُمَّ لَنَحْنُ أَعْلَمُ بِالَّذِينَ هُمْ أَوْلَى بِهَا صِلِيًّا
و انسان مىگويد آيا وقتى بميرم راستى زنده [از قبر] بيرون آورده مىشوم
آيا انسان به ياد نمىآورد كه ما او را قبلا آفريدهايم و حال آنكه چيزى نبوده است. پس به پروردگارت سوگند كه آنها را با شياطين محشور خواهيم ساختسپس در حالى كه به زانو درآمدهاند آنان را گرداگرد دوزخ حاضر خواهيم كرد. آنگاه از هر دستهاى كسانى از آنان را كه بر [خداى] رحمان سركشتر بودهاند بيرون خواهيم كشيد. پس از آن به كسانى كه براى درآمدن به [جهنم] سزاوارترند خود داناتريم. (مریم 66-70) آ
لفظ وارد
این لفظ همراه با کلمه دوزخ استفاده می شود به این معنی دلالت می کند: روز محشر عطشان از آنجا خارج می شوند و مثل اینکه با امید آب خوردن به دوزخ وارد می شوند. خدای تعالی می فرماید:
وَإِن مِّنكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا
و هيچ كس از شما نيست مگر [اينكه] در آن وارد مىگردد اين [امر] همواره بر پروردگارت حكمى قطعى است( مریم 71)
يَقْدُمُ قَوْمَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ النَّارَ وَبِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ
روز قيامت پيشاپيش قومش مىرود و آنان را به آتش درمىآورد و [دوزخ] چه ورودگاه بدى براى واردان است( هود 98)

إِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنتُمْ لَهَا وَارِدُون
ر حقيقتشما و آنچه غير از خدا مىپرستيد هيزم دوزخيد شما در آن وارد خواهيد شد( انبیا 98)
متقیان
در آیه 72 سوره مریم لفظ ثم ننجی یعنی متقیان. متقی یعنی شخصی دارای تقوا. تقوا هم از کلمه وقایه است. وقایه یعنی خدداری از ضرر و خطر. خدداری از شرک خلاص شدن از دوزخ است. کسی که از گناهان کبیره خدداری می کند از جهنم خلاص می شود. در این آیه شریفه تقوا به معنی جدای کفر از ایمان بکار برده شده است.
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
زندگى دنيا در چشم كافران آراسته شده است و مؤمنان را ريشخند مىكنند و [حال آنكه] كسانى كه تقواپيشه بودهاند در روز رستاخيز از آنان برترند و خدا به هر كه بخواهد بىشمار روزى مىدهد(بقره 212)

وَالْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ . وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَـئِكَ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُم بِمَا كَانُواْ بِآيَاتِنَا يِظْلِمُونَ
و در آن روز سنجش [اعمال] درست است پس هر كس ميزانهاى [عمل] او گران باشد آنان خود رستگارانند. و هر كس ميزانهاى [عمل] او سبك باشد پس آنانند كه به خود زيان زدهاند چرا كه به آيات ما ستم كردهاند (اعراف 8-9)
در آیه 72 سوره مریم آن متقیان که از دوزخ خارج خواهند شد همان گناهکاران هستند که در آیات زیر در باره شان می گوید: وَنَسُوقُ الْمُجْرِمِينَ إِلَى جَهَنَّمَ وِرْدًا . لَا يَمْلِكُونَ الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِندَ الرَّحْمَنِ عَهْدً
و مجرمان را با حال تشنگى به سوى دوزخ مىرانيم.
اختيار شفاعت را ندارند جز آن كس كه از جانب [خداى] رحمان پيمانى گرفته است ( مریم 86-87)
در نتیجه آنان که مشریک نبوده اند و گناهانش از صواب بیشتر باشد حتما وارد دوزخ می شودن و بهد از مدتی ار آنجا خاریج می شوند وارد بهشت خواهند شد.
. و مکررا در آیه 71 سوره مریم می خوانیم.

وَإِن مِّنكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا
و هيچ كس از شما نيست مگر [اينكه] در آن وارد مىگردد اين [امر] همواره بر پروردگارت حكمى قطعى است
مثلا مجرمان ..” برگزيديم [و] هر گاه آيات [خداى] رحمان بر ايشان خوانده مىشد سجدهكنان و گريان به خاك مىافتادند. آنگاه پس از آنان جانشينانى به جاى ماندند كه نماز را تباه ساخته و از هوسها پيروى كردند و به زودى [سزاى] گمراهى [خود] را خواهند ديد : (مریم 58-59)

ولی آنان که مشرک نبودند بعد از جزا از آنجا خلاص می شوند.
.
ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ اتَّقَوا وَّنَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيًّا\
نگاه كسانى را كه پرهيزگار بودهاند مىرهانيم و ستمگران را به زانو درافتاده در [دوزخ] رها مىكنيم
و چيزى از كار[ها]شان را نمىكاهيم هر كسى در گرو دستاورد خويش است (طور 21)
فرشتگان از هر درى بر آنان درمىآيند. و به آنان مىگويند] درود بر شما به [پاداش] آنچه صبر كرديد راستى چه نيكوست فرجام آن سراى( رعد 23-24)
در روز محشر هیچ شفاعتی نخواهد شد. خدای تعالی می فرماید:
روزى كه كسى براى كسى هيچ اختيارى ندارد و در آن روز فرمان از آن خداست ( انفطار 19)
و هر چه در آسمانها و هر چه در زمين است از آن خداست تا كسانى را كه بد كردهاند به [سزاى] آنچه انجام دادهاند كيفر دهد و آنان را كه نيكى كردهاند به نيكى پاداش دهد
آنان كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها جز لغزشهاى كوچك خوددارى مىورزند پروردگارت [نسبت به آنها] فراخآمرزش است وى از آن دم كه شما را از زمين پديد آورد و از همانگاه كه در شكمهاى مادرانتان [در زهدان] نهفته بوديد به [حال] شما داناتر است پس خودتان را پاك مشماريد او به [حال] كسى كه پرهيزگارى نموده داناتر است( نجم 31-32)
و هر كس ميزانهاى [عمل] او سبك باشد پس آنانند كه به خود زيان زدهاند چرا كه به آيات ما ستم كردهاند. و قطعا شما را در زمين قدرت عمل داديم و براى شما در آن وسايل معيشت نهاديم [اما] چه كم سپاسگزارى مىكنيد ( اعراف 9-10)
و هر كس عمدا مؤمنى را بكشد كيفرش دوزخ است كه در آن ماندگار خواهد بود و خدا بر او خشم مىگيرد و لعنتش مىكند و عذابى بزرگ برايش آماده ساخته است( نساء 93)
Rashad Mammadov