آیا می توانم برای خریدن خانه و ماشین از بانک وام بگیرم؟ چون شنیدم انسان می تواند برای حل مشاکل ضروری از حرام استفاده کند.
جواب:
ابتدا باید به اين نكته توجه کرد که بسیاری از مردم در کشور ما فرق میان وام و قرض را نمیدانند.
برخی از افراد به دلیل ناآشنایی با فقه اسلامی، معاملاتی را بی جهت به ربا تشبیه میکنند،همچنین برخی دیگر با نام های مختلف سعی میکنند معاملات ربوی را حلال جلوه دهند.
با این وجود برخی به اشتباه تصور میکنند که برای خریدن هر چیزی که احتیاج دارند میتوانند از بانک ها وام بگیرند؛ مانند ماشین و خانه. هرچند که ماشین و خانه از ضرورت‌های زندگی انسان است، اما انسان بدون این ها نیز میتواند به زندگی خویش ادامه دهد، چه بسا تعداد زیادی از انسان ها ماشین و خانه ندارند و به زندگی خویش ادامه میدهند. اگر برای خریدن وسایل نقلیه، خانه و چیزهای دیگر وام گرفتن جایز بود مفهوم حرمت ربا از بین میرفت. در دو مورد انسان میتواند از حرام استفاده کند:
مثلا؛ ترس از مرگ در اثر گرسنگی، درچنین حالتی شخص مضطر میتواند گوشت خوک را به بخورد و نیز برای حفظ جان در برابر دشمنان، دین خود را ظاهرا انکار کند.این جوائز در دین ما حلال است؛ چون ضرورت است.
نکته دوم این است که انسان نمیتواند هرچیزی را ضرورت زندگی خویش بشمارد و نباید به خاطر هوا و هوس خود،حرام و واجب خداوند را نادیده بگیرد؛ البته آنان که از بانک ها و غیر آن وام میگیرند حتما مشکلی دارند، در غیر این صورت انسان بدون دلیل به ربا روی نمی آورد؛ اما ما مسلمانان نباید برای رفع هر مشکلی از حرام و راه حرام استفاده کنیم، باید سعی کنیم برای حل مشکلاتمان راه های حلال پیدا کنیم.
چند آیه از آیات قرآنی در مورد ربا می پردازیم:
“و آن سودی که شما به رسم ربا دادید که بر اموال مردم رباخوار بیفزاید نزد خدا هرگز نیفزاید و آن زکوتی که از روی شوق و اخلاص به خدا به فقیران دادید ثوابش چندین برابر شود و همین زکات دهندگان هستند که بسیار دارایی خود را افزون کنند.” (روم 30)
“و هم بدین جهت که ربا می گرفتند در صورتی که از ربا خوردن نهی شده بودند و هم از آن رو که اموال مردم را به باطل می خوردند به کیفر رسند و ما برای کافران آنها عذابی دردناک مهیا ساخته ایم.” (نساء 161)
“زشت کنید باشد که سعادت و رستگاری یابید، و بپرهیزید از آتش عذابی که برای کیفر کافران افروخته اند و از حکم خدا و رسول او فرمان برید باشد که مشمول رحمت و لطف خدا شوید.” ( آل عمران: 130)
“کسانی که ربا می خورند به پا نمی خیزند مگر مانند کسی که بر اثر تماس شیطان دیوانه و آشفته حال شده است. به دلیل آن است که گفتند: بیع همانند رباست (تفاوتی میان آن دو نمی بینند) در حالی که خداوند بیع را حلال و ربا را حرام کرده است. کسی که اندرز الهی به او رسید، دست از رباخواری کشید; سودهایی که در گذشته به دست آورده مال اوست. خداوند او را می بخشد، اماکسی که مجددا به رباخواری برگردد، در آتش دوزخ جاودان گرفتار می ماند.” (بقره 275)
“خداوند ربا را نابود می کند و صدقات را افزایش می دهد و انسان ناسپاس و گنهکار را دوست ندارد.” (بقره 276)
“ای ایمان آورندگان، از خدا بترسید، اگر ایمان به پروردگار دارید، آنچه از ربا باقی مانده رها کنید” (بقره 278)
“اگر دست از رباخواری نکشید، بدانید که با خدا و رسول او به جنگ برخاسته اید و اگر توبه کنید، اصل سرمایه از آن شماست. در این صورت نه ستم کرده اید و نه ستم شده اید” (بقره 279)
“اگر بدهکار قدرت پرداخت بدهی خود را ندارد به او تا زمان توانایی بازپرداخت، مهلت دهید ولی اگر ببخشید کار بهتر است.” (بقره 280)
