تفاوت علم خداوند متعال با علم انسان

خدای متعال در کتاب خود می فرماید:

إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ  (لقمان، 34)

“آگاهى از زمان قیامت مخصوص خداست، و اوست كه باران را نازل مى كند، و آنچه را كه در رحم ها (ى مادران) است مى داند، و هیچ كس نمى داند فردا چه به دست مى آورد، و هیچ كس نمى داند در چه سرزمینى مى میرد؟ خدا عالم و آگاه است!”

مقصود از این آیه این است که خداوند نسبت به هر چیز آگاهی دارد و علوم مخصوص خداوند متعال است.  ولی طبیعی است که انسان مقداری از دانش خداوند متعال را از او یاد گرفته است. چنانچه خدای متعال در کتاب خود به این اشاره کرده است:

“عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ” (العلق، 5)

“و به انسان آنچه را نمي‏دانست ياد داد”.

ولی  باید توجه داشت که علم انسان نمی تواند با علم خداوند متعال یکسان باشد. این قطعی است که گرچه انسان هر چقدر به دانش دست یابد ، به درجه کمال نخواهد رسید،  زیرا علم بشر کسبی است و محدود است. به عنوان مثال، ممکن است پزشکی به برخی حقایق در مورد جنین اطلاع پیدا کند، اما هرگز در گفته های خود به درجه اطمینان نمی رسد. و همچنین او از زمان تشکیل نطفه در رحم مادر تا زمان تولدش  هرگز به هر آنچه که او را احاطه کرده است نخواهد رسید و گاهی در پیش بینی مرتکب سهو و اشتباه می شود. پزشک پیش بینی های خود را بر اساس فرضیات واحتمالاتش بنا می کند. چون علم انسان نمی تواند مانند علم مطلق خداوند متعال باشد و مقصود از آیه همین است.

“هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الْأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاءُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ” (آل عمران، 6)

“او كسي است كه شما را در رحم (مادران)، آن چنان كه مي‏خواهد تصوير مي‏كند. معبودي جز خداوند عزيز و حكيم، نيست”

با بیان دیگر می توان مطلق و نا محدود بودن علم خداوند را تصویر کرد می گوییم  دانش انسان از علم خداوند متعال در مورد کمیت ، کیفیت و نتیجه کوتاه است و دانش انسان بدایت و نهایت دارد، حال انکه علم خدا بدایت و نهایت ندارد نامحدود است.

خداوند متعال در سوره ى رعد مى فرماید:

“اللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثَى وَمَا تَغِيضُ الْأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ. عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ” (الرعد، 8-9)

“خدا از جنين هائي كه هر انسان يا حيوان ماده‏ اي حمل مي‏كند آگاه است، و نيز از آنچه رحمها كم مي‏كنند (و پيش از موعد مقرر ميزايند) و هم از آنچه افزون مي‏كنند، و هر چيز نزد او مقدار معيني دارد. او از غيب و شهود آگاه است و بزرگ و متعالي است”

خلاصه کلام ، دانش انسان محدود است ، در حالی که علم و قدرت خداوند متعال محدودیتی ندارد.