در باره نوروز دو دیدگاه وجود دارد:
1. دیدگاه شیعه که آن را نه فقط مخالف با اسلام بلکه موافق اسلام می داند:
در میان شیعیان فراگیر است كه حتی روایاتی از امامان شیعه در بزرگداشت نوروز نقل شده است. برای مثال علامه مجلسی در “السماءوالعالم” از امام صادق علیهالسلام حدیثی را بدین مضمون نقل میكند: “در آغاز فروردین، آدم آفریده شد و آن روز فرخندهای است برای طلب حاجتها و برآورده شدن آرزوها و دیدار پادشاهان و كسب دانش و زناشویی و مسافرت و داد و ستد. در آن روز خجسته بیماران بهبودی مییابند و نوزادان به آسانی زاده میشوند و روزیها فراوان میگردد.”مجلسی همچنین حدیث دیگری را درباره نوروز نقل میكند كه منتسب به امام كاظم علیهالسلام است و آن این كه “این روز بسیار كهن است. در نوروز خداوند از بندگان پیمان گرفت تا او را پرستش كنند و برای او شریك قائل نشوند و به آیین فرستادگانشان درآیند و دستورشان را بپذیرند و آن را اجرا نمایند و آن نخستین روزی است كه آفتاب بدمید و بادهای بار دهنده بوزید و گلهای روی زمین پدید آمد و هم جبرئیل بر پیامبر نازل شد و نیز روزی است كه ابراهیم بتها را شكست و هم پیامبر علی را بر دوش خود گرفت تا بتهای قریش را از خانه كعبه بینداخت.علاوه بر عدم مخالفت اسلام با آیین نوروز و از آن فراتر تأیید این مذهب بر نوروزگان، تداوم گرامیداشت نوروز در دوره اسلامی را میتوان به علاقه شدید ایرانیان برای حفظ مواریث باستانی خود نیز نسبت داد.
2. دیدگاه دوم بر خلاف اولی نوروز را حرام می داند:
نوروز عیدی است از اعیاد مجوسیان (آتشپرستان) و جشن گرفتن آن جایز نمی باشد، چرا که در آن تشابه به مجوسی وجود دارد. و دلایل خود را می آورند (که دلایلشان خالی از اشکال نیست
الف) قرآن کریم:
خداوند میفرماید: «وَالَّذِینَ لَا یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَامًا»«و بندگان خدا کسانی اند که در مجالس زور (منحرف و نادرست) حضور پیدا نمیکنند و هنگامی که [اتفاقی] بر اهل باطل و سخنان پوچ و یاوه گذر کردند؛ با انکار از آنها روی گردانده و دور میگردند.»
ابوالعالیه، طاوس، ضحاک، ربیع بن انس و غیر ایشان الزور را به [اعیاد مشرکین] تفسیر نمودهاند. و در روایتی از ابن عباسم آمده است که میفرماید: [منظور از الزور اعیاد مشرکین است.
هنگامی که خداوند شرکت نکردن در مجالس الزور را مدح فرموده است، شرکتی که صرفاً حضور دیداری یا شنیداری است و بس، همراهی کردن با آنها با انجام عمل الزور که حضور صرف در آن مجالس و استماع یا رؤیت تنها نیست، چه حکمی خواهد داشت؟ پس در حقیقت این آیه شرکت نجستن در اعیاد کفار را تشویق کرده است، و حضور در آن را بدان علّت که خداوند آن را الزور نامیده، مکروه میداند.
ب) سنّت رسول خدا (ص)
1. انس بن مالک میگوید: «قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِینَةَ وَلَهُمْ یَوْمَانِ یَلْعَبُونَ فِیهِمَا فَقَالَ مَا هَذَانِ الْیَوْمَانِ قَالُوا کُنَّا نَلْعَبُ فِیهِمَا فِی الْجَاهِلِیَّةِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَبْدَلَکُمْ بِهِمَا خَیْرًا مِنْهُمَا یَوْمَ الْأَضْحَى وَیَوْمَ الْفِطْرِ»[8] رسول خدا (ص) (پس از هجرت از مکه) به مدینه تشریف آوردند واهالی مدینه دارای دو روز بودند[روز نوروز و مهرگان(یکی دیگر از اعیاد مجوسیان)] که در آن دو به بازی پرداخته و شادی میکردند، پیامبر ح فرمود: این دو روز چیست؟ عرض کردند: ما در زمان جاهلیت در این دو روز به بازی و شادی میپرداختیم، رسول خدا (ص) فرمود: خداوند دو روز دیگر را به جای آن دو برایتان قرار داده است که خیر و نیکی دنیا و آخرت در آن دو قرار دارد: روز عید قربان و روز عید فطر.
اما دیدگاه ما:
به نظر ما جشن گرفتن عید نوروز اشکال شرعی ندارد. اما نکته مهمی که باید این جا ذکر کنیم این است که نباید آن را به عنوان یک عید دینی تلقی کرد. نوروز یک جشن طبیعت است و روز اول فصل بهار. ثانیا در جشن گقتن آن باید از اعمال خرافی مثل چهارشنبه سوری، دوری کرد که علاوه بر این که خود خرافه بودنش کافی برای اجتناب از آن، مضر و خظرناک هم هست.