آیا انسان می تواند ثواب نمازهایی را که خوانده یا کارهای خیری که انجام داده به اموت هدییه بدهد؟ آیا در دین اسلام این کار صحیح است؟
پاسخ:
باسلام خدمت شما پرسشگر محترم.
کاری که انسان خودش آن را اجام می دهد مقابلش را نیز به دست می آورد. خدای متعال در آیه 39 سوره نجم می فرماید:
وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى
“و اينكه براي انسان بهره اي جز سعي و كوشش او نيست”
همچنین” لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُم مَّا كَسَبْتُمْ وَلاَ تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ
” اعمال آنان، مربوط به خودشان بود و اعمال شما نیز مربوط به خود شماست؛ و شما هیچ‌گاه مسئول اعمال آنها نخواهید بود. [البقرة: 134]
هر دو آیه دلالت دارد بر اینکه انسان فقط با فعل خودش مواخذه میشود و با فعل دیگران مواخذه نمیشود.
برای اموات نماز خواندن، روزه قضا، اداء دین، حج و عمره که انجام می شود و این امور برای اموات نفع ندارد، میت بعد از موت، نمی تواند از برخی اعمال خیر دیگران که به اموات هدیه می شود نفعی ببرد و هدیه اعمال خیر بر اموات فایده ای ندارد. البته دعا کردن و استغفار کردن برای بخشایش گناهان آنها از خدای متعال جایز هست. ما بعد از نمازها از خدای تعالی می خواهیم و ” ربنا اغفر لی و لوالدی و للمومنین یوم یقوم الحساب” می گوییم. این دعاست و ما زندها آن را از خدای متعال می خواهیم.
بنابر این از آنجا که بهترین ذخیره برای انسان به ویژه بعد از مرگ ذخیره عمل صالح و باقیات الصالحات است و با فرا رسیدن مرگ و وفات انسان تمامی ارتباط او با دنیا و زخارف دنیا قطع می شود.
باقیات صالحات از مسائل مهمی است که قرآن نیز در دو آیه بر آن تأکید کرده است: «وَ یَزِیدُ اللَّهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْاْ هُدًى وَ الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیرْ عِندَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَ خَیرْ مَّرَدًّا»
“و خدا هدایت یافتگان را بر هدایت مى افزاید و اعمال صالحى که (اجرش نعمت) ابدى است نزد پروردگار تو بهتر (از مال و جاه فانى دنیا) است هم از جهت ثواب الهى و هم از جهت حسن عاقبت اخروى” (مریم، 76)
الْمالُ وَ الْبَنُونَ زینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً»؛ “مال و فرزندان، آرایش و زیور زندگى دنیا هستند، ولى اعمال شایسته پایدار نزد پروردگارت از جهت پاداش بهتر و از لحاظ امید داشتن به آنها نیکوتر است”( کهف، 46)
