آیا واقعه غدیر خم به موضوع جانشینی امام علی اشاره دارد؟
پاسخ:
غدیر خم در بین راه دو شهر -مکه و مدینه قرار دارد که در زمان پیامبر (ص) کاروان های حج در آنجا از هم جدا می شدند. ماجرای غدیر خم، یعنی روز 18 ذی‌الحجه روزی است که رسول خدا (ص) با جمع کثیری از صحابه برای ادای حج به مکه مکرمه رفتند و این در تاریخ اسلام “حج الوداع” نام دارد. در منابع تاریخی اشاره شده است که در این ایام علی بن ابوطالب (رض) برای ماموریتی به یمن فرستاده شده بود و شخصی را به جای خود گذاشته و چند قربانی برای حج رسول خدا (ص) برداشت و به دسته پیامبر ملحق شد. بعد از خروج علی بن ابی طالب (رض) از یمن لشکریان از او خواستند تا شتران خودشان را استراحت بدهند و بر شتران به غنیمت گرفته شده سوار شوند. ولی علی به آنها اجازه نداد و منع کرد. بعد از این خودش زودتر رفت که به مراسم حج (حجه الوداع) برسد.
ولی جانشین علی (رض) نافرمانی کرده و به هریک از همراهانش لباسی از کتان داد و به آنان اجازه داد تا بر شتران به غنیمت گرفته شده سوار شوند. بعد از برگشتن به نزد آنها علی (رض) به سبب نافرمانی و استفاده از غنائم بدون اجازه به نائبش خشمگین شد و او را سرزنش کرد. این حادثه سبب شد که بعضی از لشگریان با علی (رض) مخالفت کنند. حتی کار به آنجا رسید که مخالفان نزد پیامبر (ص) رفته و از علی (رض) به آن حضرت شکایت کردند.
رسول خدا برای فرونشاندن فتنه و زدودن کینه و کدورت بین مسلمانان وقتی که بجای بنام غدیر خم که با مکه 20 کیلومتر فاصله داشت رسید و حجاج را توقف کرده و خطبه ای خواند. در بخشی از آن خطبه آمده است: “من کنت مولاه فعلی مولاه” یعنی هر کس که من دوست او هستم علی هم دوست اوست”
البته برخی مذاهب و به‌خصوص شیعه ادعا می کنند که رسول خدا (ص) به دستور خدای متعال ، در غدیر خم على بن ابی‌طالب را امام، وصی و جانشین خود به مردم معرّفى نمود. و حتی می گویند آیه سوم سوره مائده به این حادثه اشاره می کند. ” الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم” در تفسیر این آیه علمای شیعه به این اعتقاد دارند که اکمال دین اعلام امامت علی بن ابی طالب می باشد.
این ادعا درست نیست و اشتباه است. رسول خدا پس از خود کسی را به جایی خود تعیین نکرده و مسلمانان با شورا خلفاء خود را انتخاب کردند. حضرت علی بن ابی طالب نیز چهارمین خلیفه مسلمانان است.
