تجارت در فارسي به‌معناي بازرگاني، و در لغت به‌معناي خريد و فروش، دادوستد و معامله كردن است. تجارت يكي از ضرورت‌هاي اجتناب‌ناپذير زندگي اجتماعي
است. اسلام آن را به‌عنوان يكي از منابع درآمدهاي مشروع و مباح قرار داده است. «وَأَحَلَّ اللهُ الْبَيْعَ»؛ خداوند داد و ستد (تجارت) را حلال كرده قرار داده است.»(بقره:275)
تجارت موجب فزوني عقل انسان مي‌گردد و از مهمترين راه‌هاي كسب در عرب جاهلي بوده است. خداوند به‌خاطر اين‌كه مسافرت‌هاي تجاري به‌سوي يمن و شام را در فصل‌هاي زمستان و تابستان براي مردم قريش آسان گردانيده بود، بر آنها منت مي‌نهد و مي‌فرمايد: «لِإِيلَافِ قُرَيْشٍ، إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّيْفِ، فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ»؛ براى [شكر] انس و الفت قريش، [همان] انس و الفت دادن آنان به كوچ زمستانى و تابستانى، پس بايد كه پروردگار اين خانه را پرستش كنند، كسى كه آنان را در گرسنگى خوراك داد و در بيمناكى امن و امان بخشيد.»(قريش:1ـ4)
خداوند در مورد فواید و برکات حج مي‌فرمايد: «لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ»؛ تا بر سر منافع (دنیوی و اخروی) خود حضور یابند.(حج: 28) و يكي از اين منافع كه مورد نظر قرآن است تجارت است. بخاري روايت مي‌كند كه مسلمانان به هنگام حج از تجارت پرهيز مي‌كردند از ترس اين‌كه مبادا تجارت باعث از بين بردن خلوص نيت يا صفاي عبادت‌شان باشد. قرآن كريم نازل شد و با صراحت فرمود: «لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ»؛ براي شما گناه نيست كه از فضل و نعمت خدا (كه همان تجارت است) استفاده نماييد.»(بقره:198)،(بخاري: 3/2098)
خداوند در ستايش كساني كه صبح و غروب به مسجد مي‌آيند و او را تسبيح مي‌كنند، مي‌فرمايد: «رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ»؛ آنان كساني هستند كه تجارت و معامله ايشان را از ياد خدا و انجام نماز و پرداخت زكات بازنمي‌دارد.(نور:37) آناني كه خداوند در اين آيه به توصيف و تمجيدشان مي‌پردازد، كساني بودند كه تجارت مي‌كردند نه اين‌كه اصلاً كار دنيايي نمي‌كردند، اما تجارت و كارهاي دنيايي آنان را از انجام واجبات غافل نمي‌‌كرد و در حين تجارت الله را ياد مي‌كردند.
يك‌بار حضرت عمر رضي‌الله‌عنه به اطرافيان خود گفت: اي گروه قريش! مواظب باشيد ديگران از شما در تجارت پيشي نگيرند؛ زیرا تجارت يك‌سوم امارت است.(زندگاني عمر:280)
