با عرض سلام واحترامات میخواهیم در باره جمع بین دو نماز معلومات حاصل نمایم لطفا مفهوم جمع بین دو نماز را شرح دهید و اختلافات در این مورد را بین شیعه و سنی بیان کنید؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان باویسایت فارسی دین وفطرت
مراد از جمع بين دو نماز خواندن نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء با هم است يعني بدون فاصله انداختن بين ظهر و عصر و يا بين مغرب و عشاء؛ اصولا با هم يا جدا خواندن اين نمازها يكي از اختلافات شكلي در نحوه انجام نماز بين شيعه و سني است كه شيعيان معمولا اين دو نماز را با هم مي خوانند و اهل سنت معمولا جدا از هم؛ يعني به طور معمولا شيعيان نمازهاي پنجگانه خود را در سه نوبت مي خوانند و اهل سنت در پنج نوبت و در هر حال هر دو عمل صحيح است؛ شیعیان همانند اهل سنت باور دارند كه جدا خواندن نمازهاي فريضه در پنج نوبت عملي بهتر و مطابق سنت پيامبر و امامان است، اما لازم به ذکر هست که اين امررا شیعیان به معناي ضرورت و لزوم نمیدانند .
به عبارت روشن تر از نظر شيعه با هم خواندن نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء امري جايز و مستحب- و نه لازم – است و منشا اصلي عملكرد فقهي شيعيان همين منابع روايي قطعي است كه براي شيعيان معتبر است ونسبت به منابع شیعه خود امامان معصوم كه پيشواي شیعه یان در انجام امور ديني هستند. اين گونه نماز خواندن را تجويز نموده اند، در عين حال اگر فردي امكان و تمايل به جدا خواندن نمازها داشت. بسيار خوب است كه چنين كند. همان گونه كه در برخي مساجد شيعه همين گونه عمل مي شود.
مستندات نقلي نشان مي دهد كه جمع بين ظهر و عصر و مغرب و عشاء هم در منابع شيعه و هم در روايات اهل سنت آمده است و پيامبر خود نيز در مواردي بدون هيچ ضرورتي نمازها را با هم خوانده است؛ براي نمونه به چند روايت شيعه و سني در اين باره اشاره ميكنيم:
روايات شيعه:
عبدالله بن سنان از حضرت امام صادق(ع) نقل كرده: پيامبر بدون اين كه عذري در كار باشد، ظهر و عصر و نيز مغرب و عشا را با يك اذان و دو اقامه خواند.(1)
اسحاق بن عمار از امام صادق(ع) نقل ميكند: پيامبر بدون اين كه عذري در كار باشد، ظهر و عصر را در يك جا خواند. عمر به آن حضرت گفت: آيا در نماز حكم تازهاي پيدا شده؟ پيامبر گفت: نه حكم تازهاي در باره نماز نيامده، ولي خواستم كار را بر امت خودم راحت‌تر كنم.(2)
عبدالملك قمي ميگويد: به امام صادق(ع) گفتم: ميتوانم بين دو نماز را بدون اين كه عذري داشته باشم، جمع بكنم؟ امام در جواب فرمودند: پيامبر اين كار را انجام داد و خواست كه امت را در آسايش و راحتي قرار دهد.(3)
روايات اهل سنت:
جابر بن زيد از ابن عباس نقل كرده كه پيامبر هفت ركعت مغرب و عشا را با هم خواند و هشت ركعت ظهر و عصر را با هم خواند و حضرت در مدينه بود.(4)
ابن عباس ميگويد: پيامبر اسلام در مدينه، بين ظهر و عصر و بين مغرب و عشا را جمع ميكرد، بدون اين كه عذري در كار باشد.(5)
سعيد بن جبير از ابن عباس نقل ميكند: رسول خدا(ص) ظهر و عصر و مغرب و عشا را با هم خواند، بدون اين كه خطر و يا سفري در كار باشد.(6)
عكرمه از ابن عباس نقل ميكند كه پيامبر در مدينه، بدون اين كه مسافر باشد، مغرب و عشا و نيز ظهر و عصر را با هم خواند.(7)
در نتيجه میتوانیم بگوئیم اكثر شيعيان از اين راه كار جائز و شرعي استفاده كرده و معمولا نمازهاي خود را جمع مي خوانند، هرچند برخي شيعيان هم مقيدند كه نمازهاي خود را در پنج وقت و با فاصله بخوانند و حتي برخي مساجد شيعه اين گونه عمل مي كند كه براي افرادي كه امكان اين امر را دارند اين شيوه يقينا بهتر است؛
اما اگر فردي با نخواندن نماز عصر احيانا ديگر نتواند نماز را به جماعت بخواند و يا احيانا نمازش قضا شود، همان جمع خواندن در اول وقت براي او بهتر است. چون ادا نمودن نماز به هر حالت برای مسلمان فرض هست خداوند جل جلاله راه های آسان وبهتر را برای انسانها نشان داده اند اما متاسفانه مذاهب اهل سنت خصوصا مذهب حنفی ادا نمودن نماز هارا در پنج نوبت جدا گانه به استثنی جمع میان نمازظهر و عصر روز عرفه در عرفات و مغرب و عشاء شب عید قربان در مشعر الحرام حتمی ولازم میبینند وحالا اینکه از آیات کریمه واز روایت چنین برمی آید که بدون اینکه مانند شیعیان به عادت تبدیل بکنند بعضی اوقات مثلا در یک فابریکه کار میکرده باشند وقت خیلی کم داشته باشند ویا رئیس فابریکه را بطه اش با عبادت چندان خوب نباشد ویا در سفر باشد ویا کدام کار عاجل داشته بشد که امکان فوت نمازش باشد میتواند بین ظهر وعصر ومغرب وعشاء را جمع بکند
واله اعلم بالصواب
پي‌نوشت‌ها:
1. شيخ حر عاملي، وسائلالشيعه، نشر آل البيت ،1409ق، ج 3، ص 160، باب 32، ح1.
2 . همان، ص 161، ح 2.
3. همان، ح3.
4 . صحيح بخاري، دار ابن كثير و اليمامه، دمشق و بيروت 1414، ج 1، ص 201، باب تأخيرالظهر الي العصر، ح 518.
5 . صحيح سنن نسائي، باب الجمع بين الصلوتين في الحضر،بي جا، بي تا، ج 1، ص 200، ح 601.
6 . صحيح مسلم، باب الجمع بين الصلوتين فيالحضر، دار احياء التراث العربي، 1374ق، بيروت، ج 1، ص 489، ح 49.
7 . مسند احمد بن حنبل، چاپ شده در ضمن «موسوعهالسنه» الكتب السته و شروحها، بي جا، بي تا، ح 1، ص 221، س 27.
