ترجمه سوره شمس

سورة الشمس(1)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خدا که نیکی اش بی‌اندازه ومهربانی‌اش فراوان

وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا (1)

خورشيد و ضحایش (2) مهم است

وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا (۲)

وماه (3) در آن هنگام كه بعد از آن (خورشید و یا ضحایش) در آيد مهم است

وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا (۳)

و روز (4) چون  آن (خورشید  یا ضحایش) را آشکار می نماید مهم است.

وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا (۴)

و شب (5) هنگامی که  آن (خورشید یا ضحایش) را فرو پوشد مهم است

وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا (۵)

و سوگند به آسمان و آنکه آن را بنا کرد

وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا( ۶)

و به زمین و آنکه آن را گسترانيده (6)

وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا (۷ )

و به نفس (جسم انسان) و آنكه آن را سامان(7) داد(8)

فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ( ۸)

او به هر کسی گناههایش و  پرهيزگارى‏ اش را به آن الهام می کند (9)

قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا (۹)

هر كس نفس خود را تزكيه كرده آنچه را که امیدوار است بدست می آورد

وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا (۱۰)

و هر که خودش را  به پلید گرداند زیانکار خواهد گشت.(10)

كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوَاهَا (۱۱)

قوم ثمود به سبب رفتار شدید به دروغ  پرداختند

إِذِ انْبَعَثَ أَشْقَاهَا (۱۲)

روزی كه  شخص غیر مفید از آنها بپاخاست.

فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ نَاقَةَ اللَّهِ وَسُقْيَاهَا (۱۳)

فرستاده خدا به آنها گفت:  “زنهار به شتر خدا (11) و  به حق آب‏خوردنش مزاحم نشويد”

فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوَّاهَا (۱۴)

ولي آنها او را تكذيب کردند وشتر را پی كرده به هلاكت رساندند(12)،  و رب/صاحب آنها، آنها را به خاطر گناهانشان در هم كوبيد و با خاک یکسان نمود.(13)

وَلَا يَخَافُ عُقْبَاهَا (۱۵)

و آن شخص غیر مفید از پيامد كار خود نترسیده بود.

____________

1. سوره مکی. تعداد آیات 15
2. ضحی-  تابش نور موج خورشید است که در طول روز آشکار می شود و در آسمان و زمین پهن مى شود. این شرح از آیات مربوطه استخراج شده است.
3. إِذَا تَلَاهَا= ضمیری “آن” که در جمله ” هنگام كه بعد از آن در آيد” استفاده شده است، هم می تواند خورشید و هم ضحی را نشان دهد. نشانه ماه جدید در تقویم قمری هلالی است که پس از پایان روز ظاهر می شود. در منطقه قطبی ، هلالی که نشانه ماه جدید می باشد، روزهای زمستان که خورشید به اندازه کافی قابل مشاهده نیست و در روزهای بهار که به اندازه کافی غروب نمی کند و یا اصلاً غروب نمی کند پس از ناپدید شدن ضحی ظاهر می شود. ناپدید شدن ضحی با رکود هوا درک می شود (ضحی، 91/1-2)
4. إِذَ جَلَّاهَا= ضمیری “آن” که در جمله ” آن را آشکار می نماید” هم می تواند خورشید و هم ضحی را نشان دهد. طبق این آیه ، روز، زمانی بین طلوع و غروب خورشید است. اما در جاهایی که خورشید کاملاً دیده نمی شود یا قابل مشاهده نیست و یا جایی که کاملاً غروب نمی کند، روز زمان بین ظهور ضحی و ناپدید شدن آن است.
5. إِذَا يَغْشَاهَا = ضمیری “آن” که در جمله ” آن را آشکار می نماید” هست هم می تواند خورشید و هم ضحی را نشان دهد. مطابق این آیه شب،  در بسیاری از جاهای جهان زمان بین غروب آفتاب تا طلوع آن می باشد. در منطقه قطبی، روزهای زمستان که خورشید به اندازه کافی قابل مشاهده نیست و در روزهای بهار که به اندازه کافی غروب نمی کند و یا اصلاً غروب نمی کند شب، زمان بین ناپدید شدن ضحی و ظاهرشدن آن است. ناپدید شدن ضحی با کاهش محسوس نوسان نور مشخص می شود. (ضحی/93/1-2)
6. به پاورقی آیه 30 سوره نازعات مراجعه کنید
7. آنکه او را مشابه به اندام افراد دیگر کرده است.
8. در هفت آیه تا این مرحله ،خداوند با سوگند یاد می کند. سوگند خدای متعال به چیزی تأکید بر اهمیت آن چیز و جلب توجه به موارد بعدی است. بنابراین ، ما ترجمه متناسب با این معنی را آورده ایم.
9. الهام القاء چیزی در قلب بنده، مخصوص است به این که از جانب خدا (یوسف 12/24)
10. دسي= در لغتنامه ضد پیشرت و تزکیه است. برخی بجایی اینکه خودشان را تزکیه کنند وارد کارهای پلید می شوند. آیات نشان می دهند که چنین افرادی مانند قوم ثمود شکست خواهند خورد.
11. و بر قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم، گفت: ای قوم، خدای یکتا را پرستید که جز او شما را خدایی نیست، اکنون معجزی واضح و آشکار از طرف خدایتان آمده، این ناقه خداست که شما را آیت و معجزی است بزرگ، او را واگذارید تا در زمین خدا چرا کند و قصد سوئی درباره او مکنید که به عذابی دردناک گرفتار خواهید شد. (اعراف 7/73)
12. از آنجا که شتر دلیلی بر رسالت صالح بود، آب شهر را یک روز مردم و روز دیگر شتر می خورد. در حالی که این شتر وجود داشت متقاعد کردن مردم به پیامبر نبودن صالح دشوار بود. به همین دلیل آنها با شکنجه شتر را کشتند تا ادعاهایشان را ثابت کنند.(شعراء 26/141-159، قمر 54/23-31)
13. پس چون فرمان ما در رسيد صالح و كسانى را كه با او ايمان آورده بودند به رحمت‏ خود رهانيديم و از رسوايى آن روز [نجات داديم] به يقين پروردگار تو همان نيرومند شكست‏ ناپذير است. و كسانى را كه ستم ورزيده بودند آن بانگ [مرگبار] فرا گرفت و در خانه ‏هايشان از پا درآمدند. چنان هلاک شدند که گویی هرگز در آن دیار نبودند. آگاه باشید که قوم ثمود، به خدای خود کافر شدند، آگاه باشید که قوم ثمود دور از رحمت ابدی خدا گردیدند. (هود 11/66-68)