قطع کردن دست سارق
سؤال: در سوره مائده آیه 38 در باره قطع نمودن دست سارق گفته می شود. در سوره یوسف آیه 31 همین کلمه “قطع” آمده است که اینجا به معنی بریدن است، نه قطع کردن. استفاده از عین واژه در هر دو آیه از یک طرف و عین بودن نبیجه جمع شماره سوره و آیه (5 +38=12+31) که 43 می باشد، آیا نشانگر این نیست که در هر دو آیه “قطع” به معنی “بریدن” است؟ یعنی دست دزد را طوری بریده شود که خط و نشانه از آن بماند.
جواب: ما نمی توانیم این روش را یعنی جمع با اعمال دیگر ریاضی را تأیید کنیم. ما منهج فهم قرآن با قرآن را صحیح دانسته از این روش استفاده می کنیم. علاوه بر این در باره تعداد آیات مثلا آیا بسمله آیه جزء سوره است یا نه و یا این که آیا سوره توبه خودش یک سوره مستقلی است یا ادامه سوره انفال است، اختلاف نظر وجود دارد. با این حال که اصلا نمی توانیم حرف از اعمال ریاضی بزنیم. عباره -وَقَطَّعْنَ اَيْدِيَهُنَّ- که در سوره یوسف آیه 31 آمده در همین سوره آیه 50 هم آمده است. اگر فرضا حرف شما درست باشد باید معانی مختلف بدهد، چرا که 31+12 =43 اما 12+50=62. در حالی که در هر دو آیه این واژه عین معنی را می دهد و این واضح است. هر دو آیه را کنار هم ذکر می کنیم تا مطلب آشکار شود:
فَلَمَّا سَمِعَتْ بِمَكْرِهِنَّ أَرْسَلَتْ إِلَيْهِنَّ وَأَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَأً وَآتَتْ كُلَّ وَاحِدَةٍ مِّنْهُنَّ سِكِّينًا وَقَالَتِ اخْرُجْ عَلَيْهِنَّ فَلَمَّا رَأَيْنَهُ أَكْبَرْنَهُ وَقَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ وَقُلْنَ حَاشَ لِلّهِ مَا هَذَا بَشَرًا إِنْ هَذَا إِلاَّ مَلَكٌ كَرِيمٌ
هنگامي كه (همسر عزيز) از فكر آنها باخبر شد بسراغ آنها فرستاد (و از آنها دعوت كرد) و براي آنها پشتي هاي گرانقيمتي فراهم ساخت، و بدست هر كدام چاقوئي (براي بريدن ميوه) داد و در اين موقع (به يوسف) گفت وارد مجلس آنان شو، هنگامي كه چشمشان به او افتاد در تعجب فرو رفتند و (بي اختيار) دستهاي خود را بريدند! و گفتند منزه است خدا اين بشر نيست، اين يك فرشته بزرگوار است!
وَقَالَ الْمَلِكُ ائْتُونِي بِهِ فَلَمَّا جَاءهُ الرَّسُولُ قَالَ ارْجِعْ إِلَى رَبِّكَ فَاسْأَلْهُ مَا بَالُ النِّسْوَةِ اللاَّتِي قَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ إِنَّ رَبِّي بِكَيْدِهِنَّ عَلِيمٌ
ملك گفت او را نزد من آوريد، ولي هنگامي كه فرستاده او نزد وي (يوسف) آمد گفت به سوي صاحبت باز گرد و از او بپرس ماجراي زناني كه دستهاي خود را بريدند چه بوده ؟ كه خداي من به نيرنگ آنها آگاه است.
در قرآن چنین آمده است:
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالًا مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
دست مرد دزد و زن دزد را به كيفر عملي كه انجام دادهاند به عنوان يك مجازات الهي قطع كنيد، و خداوند توانا و حكيم است.
امروزه در باره مجازات اسلامی ، آیا آن منافاتی با حقوق بشر دارد یا نه و این که آیا با زمان مدرن امروز منافاتی دارد یا نه زیاد بحث می شود. حتی برخی مسلمانان نظریه پرداز می گویند که “قطع الید” به معنی مجازی است یعنی به معنی “جلوگیری دست سارق از اموال مردم”…. اما ما می خواهیم بگوییم که آیه قطع دست را به معنی حقیقی گفته است و جزای دزدی قطع دست است.